سالیان سال است که برای داشتن لبخند زیبا و بر طرف کردن مشکلات ظاهری دندان ها از روکش های سرامیکی و کامپوزیتی استفاده می شود تا بتوان با درمان بد رنگی، بد فرمی، نا منظمی، کوتاهی و فواصل بین دندانی، ظاهر زیبا را به دندان ها بازگرداند. .
افراد بسیاری در سرتاسر جهان از انواع روکش ها استفاده کرده اند تا زیبایی را به دندان ها و لبخند خود هدیه کنند. اما این درمان ها گاهاً نارضایتی هایی را برای افراد به همراه داشته است. مانند تراش خوردن سطح دندان ها، مقاومت کم روکش ها و لمینت دندان ها و شکستن آنها، رنگ پذیری آنها، ظاهر غیر طبیعی و عمر کوتاهشان.بعضی دیگر نیز به علت کمبود وقت و یا حتی ترس از دندانپزشکی، قادر به ایجاد یک لبخند زیبا برای خود نیستند و حتی از نعمت خندیدن محروم می باشند.
شرکت DenMat آمریکا در پی حل این معضلات قدم بزرگی در دندان پزشکی زیبایی برداشته است، سرامیکی را به نام Cerinate تولید کرده که از آن پوسته بسیار نازکی به ظرافت لنز چشمی ساخته می شود به نام لومینیرز(LUMINEERS) که استحکامی چون دندان طبیعی دارد با زیبایی فوق العاده و انعکاس نور بسیار طبیعی در حد مینای دندان که بدون درد و خونریزی و بدون نیاز به تراش سطح بیرونی دندان ها روی آنها چسبانده می شود. بنابراین لومینیرز تفاوت هایی با روکش های نسل پیشین (لمینیت)، ترمیم های کامپوزیتی و دیگر روش های دندان پزشکی زیبایی دارد.
اما لمینت دندان (لامینت) چیست؟ برای چه افراد و چه دندانهایی مناسب است؟ آیا آسیبی به دندانها میرساند؟ یا ممکن است این درمان طول عمر طولانی ای نداشته باشد و با شکست مواجه شود؟
که به آن «پرسلن ونیر» نیز گفته میشود،شامل یک پوسته نازک سرامیکی به قطر چند صدم میلیمتر است که دو برابر ضخامت یک پوسته تخم مرغ است و به کمک انواع چسبهای مخصوصی و در عین حال دائمی ، روی دندان چسبانده میشود .
۱ . انواع لمینت دندان که از فلدسپاتیک پرسلن ساخته شده و به صورت پودر گذاری در لابراتوار، توسط تکنسین بر روی (قالب دندان) فرم داده میشود .
۲ . انواع لمینت دندان که به صورت فشاری (by pressing) بر روی قالب ، در کوره فرم داده میشود، با نام. High pressed ceramic که امروزه بسیار مورد استفاده است. مثل Ips-impress .
۳ . لمینت دندان که با استفاده از سیستمهای CAD-CAM به صورت ماشینی از بلوکهای سرامیکی تراش داده میشود. مثل cerec
در ابتدا با تراش مقدار معینی از مینای دندان و سپس قالبگیری از دندان تراش خورده شروع شده و سپس ، یک ترمیم موقت بر روی دندان قرار داده میشود و قالب تهیه شده به لابراتوار فرستاده میشود. لابراتوار با توجه به خواست دندانپزشک و بیمار و با توجه به رنگ مورد نظر، آن را فرم میدهد. در جلسات بعدی، لامینیت آماده شده بر روی دندان چسبانده میشود.
موارد استفاده از لمینت دندان یا ونیرهای سرامیکی :
1- استفاده از لمینت دندان سرامیکی برای دندانهای تیره و رنگ گرفته
2- استفاده از لمینت سرامیکی برای بستن فواصل بین دندانی
3- لمینت سرامیکی برای اصلاح بهم ریختگی های متوسط تا خفیف دندانی
4- لمینت دندان هایی که لب پرشده اند و یا به هر علتی شکسته اند
5- لمینت دندان هایی که لکه های( مادرزادی یا فلوروسیس ) بر روی آنها وجود دارد .
6- لمینت سرامیکی دندان هایی که تمایل به سمت زبان دارند.
موارد عدم استفاده از لمینت دندان سرامیکی
1- عدم استفاده از لمینت دندان سرامیکی برای دندان هایی که بر اثر سایش ارتفاع خود را از دست داده اند.
2- عدم استفاده از سری سرامیکی لمینت دندان هایی که تمایل به سمت لبی دارند.
3- اگر ضخامت مینای دندان به اندازه کافی نباشد.
4- افرادی که بهداشت دهانی ضعیفی دارندنمیتوانند از لمینت سرامیکی استفاده کنند
5- افرادی که عادات دهانی مختلف دارند مثل دندان قروچه یا فشردن دندانها به هم و یا افرادی که سایش دندانی دارند.
البته شایان ذکر است با نسل جدید لمینت های دندانی سرامیکی فوق نازک ( و یا لومینیرز) تمامی موارد عدم استفاده از لمینت دندان توسط لومینیرز قابل استفاده می با شد.
1 . زیبایی چشمگیر و طبیعی
2 . عدم رنگ پذیری
3. مقاومت بسیار بالاتر نسبت به کامپوزیتی
4. بدون نیاز به بی حسی
5. انجام درمان تنها در 2 جلسه
1 . اگر بشکنند یا ترک بردارند غالبا باید تعویض شوند .
2 . اگر کمی تراش زیادتر از حد باشد و به عاج دندان برسد، باند ضعیفتری خواهد داشت و لامینت (لمینت) ممکن است زودتر بیفتد .
3 . در دندان ها با پوسیدگی وسیع و یا پر کردگیهای قدیمی کاربرد ندارد .
4 . بعد از سمان کردن وچسباندن لامینت (لمینت) بر روی دندان رنگ و شکل آن قابل تغییر نیست .
5 . هزینه نسبتا گران این درمان نسبت به درمان های مشابه
* شایان ذکر است که در مورد نسل جدید لمینت ها عمر متوسط بالای 25 سال گزارش شده و اینکه نیاز به تراش بسیار اندک دارند .
توضیحات تکمیلی تر در زمینه مزایا و معایب لمینت سرامیکی و کامپوزیتی در این صفحه ببینید.
روشی است که با کمک مواد رنگ دندان (کامپوزیت) میتوان در مطب و در یک یا نهایتا دو جلسه (با توجه به وسعت کار) بد فرمی ها، بعضی انواع بد رنگیها، فواصل باز بین دندانی، ترکهای دندانی ، شکستگیهای دندانی ، لب پر شدن دندان ها ، بهم ریختگیهای دندانی خفیف تا متوسط و … را برطرف کرد .
موارد عدم استفاده (کنترااندیکاسیونهای) استفاده از لمینت و ونیر کامپوزیتی دندان :
1- بیماران با سایش شدید
2- افراد با عادات دهانی مثل دندان قروچه
3- بهداشت دهانی ضعیف
4- بهم ریختگیهای دندانی شدید
بیشتر ابزارها، تکنولوژی ها و مواد مورد استفاده در مطب های دندانپزشکی بطور اختصاصی برای مصارف دندانپزشکی ساخته شده اند. در صورتی که کارهایی وجود دارد که می تواند توسط محصولاتی انجام شود که در ابتدا برای متخصصان دندانپزشکی ساخته نشده اند ولی می توانند برای آنان مفید باشند.
گوشی های هوشمند را می توان به عنوان چاقوی سوئیسی تکنولوژی های عصر حاضر در نظر گرفت. زیرا آن ها در هر مکانی می توانند مفید و کاربردی باشند. از یک گوشی هوشمند می توان برای دسترسی به یک مرجع سریع آنلاین یا کنترل فناوری های بالینی مانند لیزر یا هندپیس ها، استفاده کرد. و یا می توان به عنوان یک دوربین، برای عکاسی از قبل و بعد درمان از دندان استفاده کرد با این شرط که از آن گوشی فقط به عنوان تجهیزات مطب دندانپزشکی استفاده شود. همچنین تصاویر همیشه باید به گونهای مدیریت شوند که با قانون حریم خصوصی HIPAA (قانون انتقال و پاسخ گویی الکترونیک بیمه سلامت) مطابقت داشته باشد.
تبلتها و تلویزیونها میتوانند در طول درمان بیماران را سرگرم کرده و حواسشان را پرت کنند و همچنین دندانپزشکان میتوانند با استفاده از آن ها تصویربرداری بالینی و سایر منابع آموزشی را به بیماران خود نشان دهند.
همان طور که می دانید یکی از عوامل اصلی ایجاد استرس و اضطراب در بیماران، صداهای ابزارهای دندانی مانند فرزها، می باشد. شما می توانید با ارائه یک جفت هدفون ضد صدا به بیماران خود، یک محیط درمانی آرام و دور از آشفتگی ایجاد کنید. چه بیمار از هدفون برای تماشای تلویزیون و گوش دادن به موسیقی استفاده کند و چه فقط از قابلیت حذف نویز آن بهره ببرد، این محصول می تواند راهکار عالی برای کمک به احساس آرامش او در طول درمان باشد. همچنین به یاد داشته باشید که ضدعفونی کردن هدفون قبل از استفاده هر بیمار، بسیار مهم است.
اگرچه این روزها بیشتر اسناد را می توان به صورت دیجیتالی ثبت کرد، اما وجود یک مارکر دائمی کنار دست شما می تواند بسیار مفید باشد. یک مارکر دائمی با نوک ظریف (مثلا از برند شارپی) میتواند برای مشخص کردن نواحی دندانهای بیمار مورد استفاده قرار گیرد تا پیشنمایش برخی از درمانهایی که نیاز به برداشتن ساختار دندان دارند را ایجاد کند. اگرچه این مارکرها دائمی هستند اما می توان با خیال راحت برای علامت گذاری دندان ها استفاده کرد زیرا به آسانی توسط الکل و گوش پاک کن تمیز می شوند. لازم به ذکر است از آنجایی که در این مارکرها از جوهر مبتنی بر الکل استفاده می شود، مشکل آلودگی بین بیمار را ندارند.
نوار پلی تترافلوئورواتیلن (PTFE)، به عنوان نوار لوله کشی یا تفلون نامیده و برای سیل کردن اتصلات لوله کشی استفاده می شود. تفلون یک ماده پلاستیکی غیرچسبنده، شکل پذیر است و از آنجایی که از لحاظ شیمیایی خنثی می باشد، کاربردهای متنوعی در دندانپزشکی برای خود پیدا کرده است.
برخی کاربردهای نوار تفلون در دندانپزشکی:
1. پر نمودن حفره های Screw-access و Endo-access
2. جایگزینی برای نخ زیر لثه
3. ایجاد فضا و یا لایه عایق در هنگام تهیه موکاپ
4. ایزولاسیون دندان ها در حین سمان کردن
5. تهیه الگوی اولیه سطح اکلوزال در تکنیک Stamp
6. کمک به عملکرد درست اپکس لوکیتور
7. کمک به سازگاری بهتر اسکرو درایور و اسکرو ایمپلنت ها
8. محکم کردن و انطباق بهتر نوار ماتریکس
9. در پروسه انجام قالبگیری بعد از کشیدن دندان
بیماری پریودنتیت یکی از شایع ترین اختلالات التهابی است که حدود نیمی از بزرگسالان سراسر جهان را درگیر کرده است. در حال حاضر ارتباط این بیماری با انواع بیماری های سیستماتیک به خوبی مشخص شده و مطالعات متعددی بر این واقعیت صحه گذاشته اند.
اما تا کنون کمتر پژوهشی به سراغ ارتباط این اختلال با مشکلات روحی روانی رفته است.
مطالعات قبلی
تا کنون تصور می شد که مشکلات روانی مبتلایان به پریودنتیت، به فقر مراقبتی و سبک زندگی آنها بر می گردد. متهم ردیف اول این مشکلات روانی، عواملی همچون بهداشت ضعیف دهان و دندان، رژیم نامناسب غذایی، مصرف الکل، استعمال دخانیات و ... شناخته شده بود.
از سویی دیگر، هرگونه تأثیر مشکلات دهان و دندان بر روی وضعیت روان، به صورت غیرمستقیم مطرح شده بود نه مستقیم؛ با این تفسیر که روابط اجتماعی فرد به دلیل درگیر شدن با بحران های دهانی، دچار لغزش شده و این به نوبه خود، زمینه ساز مشکلات روانی خواهد شد.
مطالعات جدید
اما مطالعات جدید، داستان را به گونه دیگری تعریف می کنند: اختلالات التهابی به طور مستقیم بر سیستم عصبی اثر می گذارد. افزایش سیتوکین های محیطی مستقیماً بر قسمت هایی از مغز که در افسردگی نقش دارند (مانند هیپوتالاموس، هیپوکامپوس و کورتکس پره فرونتال) اثر گذاشته و سطح سروتونین، دوپامین و نوراپی نفرین را کاهش می دهد. همه این تغییرات، منجر به اختلالات روانی و عصبی خواهد شد.
ناگفته نماند که ....
البته باید به این نکته مهم هم توجه کرد که همه افراد درگیر با التهاب، افسرده نیستند و برعکس. ما فقط می توانیم بگوییم که التهاب، تنها یکی از عوامل تأثیرگذار بر افسردگی است و عوامل متعدد دیگری هم در این میان نقش دارند.
چیزی که مهم است، این است که برای افرادی که نشانه هایی از افسردگی و مشکلات روانی دارند، شاید مراجعه به روانشناس و متخصص روان دشوار باشد! اما همین افراد، مراجعه به دندانپزشک را چیز بدی نمی دانند! بنابراین لازم است دندانپزشکان به نقش مهم خود در پروسه تشخیص پی ببرند و همکاری های لازم را در این باره به کار بگیرند ...
انتخاب درمان زیبایی به جای ارتودنسی
یکی از مشکلات که برخی درمانهای زیبایی آن است که اصولا طرح درمان مناسب برای آنها درمان ارتودنسی ثابت یا متحرک بوده و گزینه مناسبی برای درمانهای زیبایی نبودهاند! گاهی دندانهای بیمار بسیار نامرتب است اما اصرار زیادی به انجام درمانهای زیبایی دارد. در این شرایط دندانپزشک چارهای جز تراشیدن مقدار زیادی از نسج دندان ندارد. بنابراین در بسیاری از موارد مینای سالم دندان فرد که پوسیدگی دندان و پرکردگی قبلی ندارد و حتی رنگ خوبی هم دارد، تراش میخورد و آن را با کامپوزیت ونیر میپوشانند و این در حالی است که هیچ کامپوزیتی، زیبایی و رنگ مینای طبیعی دندان را ندارد. بنابراین این طرح درمان کاملاً اشتباه است.
تاثیر سبک زندگی در دوام درمانهای زیبایی
دومین اشتباه در تشخیص و طرح درمان این است که به سبک زندگی افراد توجه نمیشود. برای مثال بیمارانی به مصرف زیاد چای و قهوه و دخانیات عادت دارند یا به عادتهای مخربی مانند دندانقروچه یا شکستن پوستههای سخت با دندانهایشان دچار هستند، بهطوری که دندانهای سالمشان دچار تخریب رنگ و شکستگی میشود، نمیتوان انتظار داشت شخصی که نتوانسته دندانهای طبیعی خود را سالم نگه دارد، بعد از درمانهای زیبایی مراقبتهای لازم را برای حفظ دندانهای ونیر شده یا لمینیت شده انجام دهد. مینای دندان سختترین بافت بدن و حتی از استخوان سختتر است و وقتی شخصی نمیتواند مینای طبیعی دندان خود را حفظ کند، آیا میتواند ماده طبیعی شکنندهای مانند سرامیک یا کامپوزیت که خاصیت رنگپذیری دارد را در داخل دهان خود سالم نگاه دارد؟
مورد مهم دیگر، انتخاب طرح درمان و ماده مناسب برای درمان زیبایی دندان فرد است. آیا اگر تصاویری از افرادی که طرح لبخندشان را با کامپوزیت ونیر اصلاح کردهاند در فضای مجازی رایج است، میتوان تعداد مشخصی از دندانهای همه بیماران، مثلاً ۱۰ یا ۱۲ عدد از دندانهای آنان را کامپوزیت ونیر کرد؟ در اصل باید گفت نوع درمان بیمار را باید بر اساس میزان نسج باقیمانده روی دندان، سن بیمار، سبک زندگی، عادتهای مخرب و بسیاری از عوامل دیگر تعیین کرد. گاهی نسج دندان آنقدر تخریب شده است که کامپوزیت یا سرامیک ونیر نمیتواند به دندان استحکام خوبی بدهد و درمان انواع مختلف روکش سرامیکی برای او مناسب است.
آیا دندانها برای درمانهای زیبایی تراش میخورند؟
در مورد فرایند درمان باید گفت بسیاری از بیماران این ذهنیت را دارند که قرار است درمان سالم و طبیعی برای آنان به نحوی انجام شود که دندانهایشان هیچ تراشی نخورد. این تفکر صد در صد غلط است. چرا که در مواردی که دندانها نامرتب هستند، دندانپزشک ناچار از تراش دادن آنها است و در غیر اینصورت ترمیم دندان آنقدر حجیم و بیرون زده میشود که ممکن است نتواند رضایت بیمار را جلب کند. باید توجه کرد که قوس فکی در صورت شخص جایگاه مشخصی دارد که اگر دندانها از آن خیلی جلوتر یا عقبتر باشد، باعث نارضایتی بیمار میشود.
خونریزی و تورم لثه اطراف دندانهای ونیر شده
گاهی مشاهده میشود بیمارانی که کامپوزیت ونیر انجام دادهاند، دچار التهاب، تورم و خونریزیهای مداوم لثه بهصورت خود به خودی یا موقع غذا خوردن و مسواک زدن هستند و دلیل آن این است که مواد ترمیمی از مرز و حدود خود تجاوز کرده و وارد فضایی که نباید، شدهاند. این باعث میشود که لثه در آن منطقه دچار تحریک مداوم شود و بیمار علائم بیرونی آن را در کوتاهمدت به صورت خونریزی و التهاب لثه میبیند. اما در درازمدت علاوه بر اینکه این التهاب باقی میماند، تأثیر خود را به شکل مشکلات پریودنتال و استخوان اطراف دندان نشان میدهد.
حساس شدن دندان پس از درمانهای زیبایی
در کیسهایی که نسج دندان نیاز به تراش زیاد دارد، احتمال اینکه دندان بیمار زیاد حساس شود یا حتی در بعضی از موارد حفره عصب باز شود وجود دارد. بنابراین ممکن است دندان سالمی که قبلاً ترمیم نشده است به درمان ریشه نیاز پیدا کند.
رنگپذیری سرامیک و کامپوزیت
به طور کلی در درمانهای زیبایی از دو ماده کامپوزیت و سرامیک استفاده میشود. کامپوزیت ذات رنگپذیر دارد و بهمرور زمان به مقدار بسیار جزئی تغییر رنگ میدهد. البته میزان رنگپذیری آن بسته به نوع این ماده متفاوت است. اما قطعاً جلای سطح آن بهمرور زمان افت میکند و بیمار با توجه به میزان مصرف مواد دخانی یا خوراکیهای رنگزا باید هر ۶ ماه تا یک سال برای پلیش دندانهایش به دندانپزشک مراجعه کند. جلا و رنگ سرامیکها در مقایسه با کامپوزیت ثبات زیادی دارد و در درازمدت نهتنها افت نمیکند، بلکه در بسیاری از موارد ظاهر زیباتری پیدا میکند.
باید و نبایدها پس از درمانهای زیبایی
اگر فرد عادت مخربی مثل شکستن پوستههای سخت با دندانها دارد باید آن را ترک کند یا اگر دندانقروچه دارد باید از گاردهای داخل دهان استفاده کند؛ همچنین باید کمتر خوراکی مواد رنگزا بخورد.
درمانهای زیبایی قطعاً در رضایت شخص از ظاهر خود تأثیر بسیار خوبی دارند، اما هر شخص باید در نظر بگیرد که در صورت انجام دادن این درمانها چه چیزی از دست میدهد و چه چیزی به دست میآورد. درمجموع باید گفت اگر قوس فکی را به زیباترین و در سلامتترین شکل ممکن برای فرد ایجاد کنیم درمانهای زیبایی قطعاً بسیار خوب و بادوام خواهند بود.