خداحافظی با پوسیدگی؛ کشف روشی جدید برای درمان پوسیدگی دندان!!

محققان دانشگاه آلاباما در بیرمنگام، به تازگی موفق به تولید یک مولکول کوچک شدند که می تواند آینده حیطه پوسیدگی دندان را تا حد چشمگیری تغییر دهد.

این مولکول، نوعی فعالیت مهار کننده دارد و قادر است عملکرد آنزیم های مخرب کلیدی موجود در باکتری Streptococcus mutans را مختل نماید و آن را برای چسبیدن به سطح دندان، ناتوان سازد.

محققان این تیم تحقیقاتی، معتقدند که در حضور مولکول جدید تولید شده، استرپتوکوک موتانس که از اصلی ترین عوامل ایجاد پوسیدگی دندانی است، دیگر قادر به ایجاد بیوفیلم های چسبناک و مقاوم نیست و قدرت خود را برای اتصال به مینای دندانی و تغذیه از آن، از دست خواهد داد.

محققان با بررسی موش هایی که تحت رژیم غذایی آزمایشی قرار گرفتند، مشاهده نمودند که این بازدارنده انتخابی، ظاهراً به طور ویژه ای علیه S.Mutans عمل می کند و در نتیجه پوسیدگی را در موش ها کاهش می دهد. آنها توضیح دادند که مولکول ساخته شده، شبیه نوعی دارو عمل کرده و با ترکیب غیر باکتریایی و سنتز آسانی که دارد، می تواند به عنوان روشی بسیار مطلوب شناخته شود و یک کاندید عالی و موفق برای جایگزینی روش های درمان پوسیدگی دندان باشد.

لازم به ذکر است که روش های فعلی درمان پوسیدگی دندان ، عموماً با توسل به مواد شیمیایی، سعی در حذف باکتری های مخرب دارند و به دلیل موفقیت های محدود و تضمین نشده، یافتن یک روش جایگزین، الزامی می باشد.

پوسیدگی دندان شایع ترین بیماری مزمن در سراسر جهان است و هزینه های دندانپزشکی، از جمله موارد مربوط به درمان پوسیدگی، ۵٪ از کل هزینه های مربوط به مراقبت های بهداشتی در سراسر جهان  را تشکیل می دهد. اما  به گفته دکتر (ولو) استاد دانشگاه و رهبر این تیم تحقیقاتی، موفقیت روش جدید می تواند کمک چشمگیری به کاهش این آمار نموده و تغییر و تحولات عمده و تأثیرگذاری ایجاد نماید.

کشف روش جدید تزریق، برای اثربخشی بهتر داروی بی حسی

ترس از تزریق، از ترس های معمول و رایجی است که میان مراجعان مراکز پزشکی و دندانپزشکی دیده می شود. این حس، در ترکیب با ترس مواجهه با دندانپزشک، می تواند بسیاری از افراد را از درمان های ضروری بازدارد. در تحقیقات جدید صورت گرفته روی این موضوع، محققانی از کشورهای برزیل و آمریکا در پی امتحان کردن روشی هستند که اثربخشی داروهای بی حسی مورد استفاده دندانپزشکان را افزایش دهند.

این پژوهش، با امید کاهش ناراحتی های ناشی از تزریق برای بیماران صورت گرفته است و با هدف کسب اطمینان از تأثیر مطلوب داروهای بی حسی روی موکوز دهان ادامه دارد.

در جریان این پژوهش که با همکاری گروه های تحقیقاتی دانشگاه فنی تگزاس (TTU) و دانشکده دندانپزشکی پیراسیکابای برزیل صورت گرفته است، از یک دستگاه کوچک میکرونیدل حاوی 57 سوزن استفاده شد. هنگامی که این دستگاه در ناحیه جینجیوال، لب و یا هرجایی از دهان که در معرض داروی بی حسی قرار می گیرد جای گذاری شود، حفره های کوچکی به وجود می آید که از طریق آنها داروهای بی حسی به طور عمیق تری به مناطق ذکرشده نفوذ می کنند. به گفته دکتر سینگ گیل، سرپرست این تیم پژوهشی، روش های معمول و رایج بی حسی موضعی، نمی توانند به طور کامل و راضی کننده، محافطت از بیمار را تضمین نمایند. اهمیت روش جدید، زمانی بیشتر حس می گردد که درمان به یک تزریق عمیق جهت غیرفعال کردن کامل عصب دندان نیاز داشته باشد. چنین وضعیتی می تواند منجر به ایجاد اضطراب در بیماران شود و نتیجه درمان را به خطر اندازد.

اگرچه تا به امروز، این روش فقط بر روی 10 نفر تست شده است، اما به گفته دکتر گیل، نتایجی که تا کنون کسب شده بسیار مثبت و امیدوار کننده است. کاهش درد تزریق، تنها هدف این پژوهش نیست بلکه اهداف مهم دیگری از جمله تعیین اثربخشی این سیستم در گسترش ناحیه بی حسی موضعی مطرح است.

ایمپلنت دندان

ایمپلنت دندان برای حل مشکل فقدان دندان راه حل بسیار مناسبی است. از دست دادن یک یا چند دندان، مشکلی است که برای بسیاری از افراد حتی غیرقابل تحمل است، اما به دلایل متعدد احتمال روبرو شدن با عارضه ی فقدان دندان وجود دارد.

مشکلی که تا چندی پیش راهی جز استفاده از دندان های مصنوعی نداشت. این دندان ها به دلیل ظاهرو مشکلات دیگری که دارند، رضایت بیمار را جلب نمی کرد. ایمپلنت حاصل آخرین تحقیقات و تکنولوژی های روز دنیا است. قرار دادن ایمپلنت دندان در فک، راه حلی است که عوارض جانبی ندارد . ایمپلنت دندانی همان نقش دندان های اصلی را تا پایان عمر برای بیمار ایفا می کنند. وقتی دندانی پوسیده می شود معمولا ریشه ی آن هم از بین می رود.

در چنین شرایطی که ریشه از بین می رود هیچ چیزی برای ثابت نگه داشتن دندان جدید وجود ندارد بنابراین نیاز به پایه ای نگه دارنده در کاشت دندان وجود دارد. ایمپلنت این کار را در کاشت دندان انجام می دهد.از بین روش های مختلف جایگزینی ریشه دندان، ایمپلنت دندان جایگزینی کامل می‌شود، چراکه هم ریشه و هم تاج دندان را شامل می شود.ایمپلنت در واقع تکه ای از جنس فلزات مختلف ویا سرامیک هایی با ساختار مشابه استخوان است که با بدن سازگار باشند. فعلا ایمپلنت ها از تیتانیوم ساخته می‌شود.

ازمزایا ایمپلنت این است که دندان های مجاور تراشیده نمی‌شود و هیچ آسیبی به سایر دندان ها نمیزند. ایمپلنت ظاهری کاملا طبیعی داردو هیچ تفاوتی با سایر دندان ها ندارد. مدت زمان بهبود پس از جراحی نیز به سرعت ترمیم بافتهای فرد بستگی دارد، هرچند با پیشرفت تکنولوژی این مدت زمان به میزان قابل توجهی کاهش یافته است. بطور متوسط زمان ترمیم بافتی و تشکیل استخوان حدود 2الی 3 ماه برای فک پایین و 4الی 5 ماه فک بالا است که می توان پس از این مدت مراحل ساخت تاج دندان را آغاز کرد

نگاهی به هوش مصنوعی در آینده دندانپزشکی

شاید بعضی از ما هنوز ربات وفادار "رابینسون" در مجموعه فیلم های "گمشده در فضا" را به خاطر داشته باشیم. این مجموعه در دهه 1960 میلادی سروصدای زیادی به پا کرد و بعدها، همنوعان این ربات(!) در سایر فیلم هایی همچون ترمیناتور، عرض اندام نمودند و به آگاهی و شعوری در حد انسان دست یافتند.

اصطلاح هوش مصنوعی (AI)، اولین بار در سال 1956 و در کنفرانس محققان دورتموث هانوفر رسمیت یافت و تا امروز، به کمک دستیارانی همچون Siri و Alexa با سرعتی عجیب به ابعاد زندگی روزمره انسان ها رخنه کرده و دندانپزشکی نیز از این قاعده مستثنا نبوده است!

  یکی از کارهای روتین، ساده و روزمره دندانپزشکان را در نظر بگیرید؛ تشخیص پوسیدگی روی اشعه ایکس. پروسه های لازم برای انجام این کار شامل: مکالمه با بیمار، بررسی تاریخچه سلامتی او، مرور تصاویر پیچیده رادیوگرافی و در نهایت، معاینه مستقیم دهان او می باشد. یک دندانپزشک ماهر و باتجربه که اطلاعات علمی زیادی دارد، در وضعیتی که بیان شد با احتمال 20 درصد یا بیشتر ممکن است اشتباه کند!

اما ماشین ها، با بانک گسترده و غنی دیتاهای خود، قادر به تشخیص الگوهای معنادار هستند، آنها می توانند اطلاعات را در قالب های مختلف گفتاری، نوشتاری و تصویری دریافت کنند، تصیمات هوشمندانه در پاسخ به این اطلاعات اتخاذ کرده و از اشتباهات صورت گرفته در تصمیم گیری ها، درس بگیرند! شرط حداقل برای اینکه یک هوش مصنوعی دارای مزیت علمی باشد، انجام کار در زمانی مشابه زمان انجام گرفتن همان کار توسط انسان است. با وجود همه چالش های تکنولوژیک، ماشین ها مزایای واضح و روشنی دارند. آنها خطاهای اجتناب ناپذیر و ذاتی انسان ها را ندارند، خسته نمی شوند و بدون نوشیدن قهوه بیدار می مانند! سریع هستند و قوی و از تکرار دلزده نمی شوند! تک بعدی هستند و در زمینه وظیفه ای که تقبل کرده اند تخصص دارند. مثلا: تصاویر رادیوگرافی را بخوان و محل احتمالی پوسیدگی را تشخیص بده! به همین سادگی.

​   

در پنج سال گذشته، حوزه هوش مصنوعی انقلاب گسترده ای را تجربه کرده که در نتیجه پیشرفت علم و سرمایه گذاری های عظیم اتفاق افتاده است. اخیراً یک تکنیک بسیار پیشرفته با عنوان یادگیری عمیق (Deep Learning) در ساخت ماشین های هوشمند به کار گرفته می شود که برای مسائلی همچون پیش بینی زلزله ها، ماشین های خود ران و تشخیص بیماری ها در علم پزشکی کارامد و معجزه مانند عمل می کند. در حال حاضر این تکنیک در دندانپزشکی برای تشخیص محل پوسیدگی به کار گرفته می شود.

طبق پیش بینی ها، کاربرد هوش مصنوعی در حوزه سلامت در پنج سال آینده تا 10 برابر توسعه خواهد یافت و در تفسیرهای تصاویر سی تی اسکن و اشعه ایکس و ام ار آی به کمک پزشکان و دندانپزشکان می شتابند.

​  

تفسیر تصاویر CBCT به دست انسان نیاز به سطح خاصی از آموزش ها و تخصص های ویژه دارد. این کار زمانبر است و معمولاً دقت بالایی می طلبد. اما در صورت ورود AI به این بخش (در بازه زمانی یک یا دوسال آینده)، صرفه جویی زیادی در زمان اتفاق خواهد افتاد و تشخیص های دقیق با سرعت بسیار بالا امکانپذیر خواهد شد.

هوش مصنوعی در سال‌های اخیر پیشرفت‌های زیادی کرده و به تدریج در حال تبدیل شدن به یک صنعت بزرگ است و براساس پیش بینی دانشمندان در سی سال آینده براساس پیشرفت هوش مصنوعی جهانی متفاوت از جهان کنونی خواهیم داشت.

ده نکته مهم و کاربردی در حوزه دندانپزشکی اطفال

 دندانپزشکی اطفال، شاخه ای تخصصی در علم دندانپزشکی محسوب می شود که به طور ویژه، از کودکان تا جوانان را در برمیگیرد. این اقشار، ویژگی های روحی خاص خود را دارند و به همین دلیل، متخصصان این عرصه، با چالش های متفاوتی سروکار دارند. نشستن روی یونیت دندانپزشکی ممکن است برای آنها خوشایند نباشد. کودکان همیشه آرام و سازگار نیستند و بنابراین تحمل درد، تزریق، انتظار و همکاری با دندانپزشک برایشان چندان کار ساده ای نیست.

چالش های رایج هنگام درمان کودکان

شایع ترین مساله ای که در برخورد با کودکان وجود دارد، مدیریت ترس و رفتار است. عدم مدیریت این موضوع می تواند مشکلات جدی و مضر بر روند درمان داشته باشد. صدای فریاد و جیغ کودک، به راحتی تمرکز ذهن و آرامش کادر درمان و حتی سایر مراجعان را بر هم می زند و جریان کار را مختل می نماید.

تصورات ماندگار در ذهن!

برخورد نامناسب دندانپزشک با کودکان، می تواند برای همیشه ذهنیت او را خراب کند. تجربیات نه چندان جالب و خوشایند آنها تا آخرعمر همراهشان می ماند و در بزرگسالی استرس ملاقات با دندانپزشک، مانع از رسیدگی به وضعیت بهداشتی دهان و دندان می شود و این تاخیر به خودی خود، چرخه ترس را تقویت می کند. همین موضوع، می تواند "جایگزین کردن دندان" را به جای "نجات دندان" منجر شود. اما چالش های این عرصه چه هستند و چگونه می توان در جهت رفع آنها اقدام نمود؟

*  اعتمادسازی کنید

برخورد اولیه با کوکان می تواند بسیاری از مسائل بعدی را تقویت یا ضعیف کند. با آرامش رفتار کردن، شوخی کردن، سرگرم کننده بودن و برخورد صمیمانه می تواند تاثیرات مطلوبی داشته باشد. به آنها اجازه دهید با شما دوست شوند و احساس کنند همه چیز مرتب است!

​       

* در متریال ترمیمی خود تجدید نظر نمایید

زمان، اساس کار با کودکان است. بنابراین راه حل های ساده و سریع برای انجام روش های مشابه می تواند تجربیات بهتری خلق نماید. استفاده از کامپوزیت های فلو ایبل تر به دلیل سرعت و سازگاری بیشتر با حفره های کوچک دندان های کودکان می تواند رستوریشن های مناسب تری را برای آنها به ارمغان آورد. همچنین استفاده از گلاس آینومرها به جای ترمیم های کامپوزیتی به دلیل مقاومت بیشتر، آزادسازی فلوراید و کاهش ریسک پوسیدگی های مکرر می تواند مفید واقع شود. گلاس آینومرهای GC Fuji TRIAGE برای استفاد در زمینه کودکان توصیه می شود. متریال این مواد هیدروفیلی بوده و برای ست شدن نیاز به رطوبت سطح دارد. همراهی محلول کاندیشنر اسید پلی آکریلیک 20 درصد به جای روش های سنتی می تواند نتیجه بهتری حاصل کند. اگر بیمار شما کودکی باشد با حفره ای عمیق در دندان دائمی و شما نتوانید تشخیص دهید که او به روت کانال تراپی نیاز دارد یا خیر، محصول Biodentine می تواند گزینه ای مناسب باشد تا منتظر شوید و ببینید که چگونه بدون هیچ گونه ترمیم دائمی به نتیجه دلخواه خواهید رسید.

​  

سیلور دی آمین فلوراید (SDF)یکی دیگر از گزینه های مناسب برای درمان پوسیدگی است که متخصصان مطرح توصیه می کنند. استفاده از این ماده سریع، ساده و بدون درد است و می تواند روند پوسیدگی را تا زمانی که اجرای رستوریشن دائمی امکانپذیر شود متوقف نماید.

* از محصولات کمک بگیرید

یک دندانپزشک حوزه اطفال، با ترس کودکان از دیدن ابزار و لوازم خشن دندانپزشکی کاملاً آشناست و این ترس را درک می کند، به خصوص ترس از تزریق! اسپری Kovanaze (با ترکیبی از استر تتراکائین هیدروکلراید و اکسی متازولین هیدروکلراید ) یک روش جایگزین و بسیار امن برای بی حس کردن دندان های شیری فک بالا می باشد که از سوی FDA تایید شده و از طریق حفره بینی وارد می شود.

حفظ بهداشت دهان در دوره درمانی ارتودنسی مهم اما کمی مشکل است. به خصوص اگر بیمار از قشر کودکان باشد. نخ دندان‌های پلاتی پوس ( Platypus Flossers) یک محصول خوب و جدید است که می تواند برای تمیز کردن دندان ها در این دوره به کار رود.

​   

* ابزار را به کودکان معرفی کنید

کودکان تا پیش از ملاقات با شما هرگز چیزی شبیه ابزار و وسایل دندانپزشکی را ندیده اند. متخصص این حوزه با صبوری و حوصله سعی می کند این ابزار را به کودک معرفی کرده و حتی اجازه دهد آنها را لمس کند. این کار به ایجاد صمیمیت و کاهش اضطراب او کمک زیادی می کند. فراموش نکنید که بخش اعظمی از ترس کودکان، به خاطر ناشناخته بودن ابزار است.

* بگو، نشان بده، به انجام برسان!

1) به بیمار بگویید قصد دارید چه کاری انجام دهید.

2) نشان دهید چگونه آن کار را انجام می دهید.

3) انجامش دهید!

این سه دستور، اعتماد زیادی را از شما به بیمار انتقال می دهد. پیروی از آن، به بیمار این پیام را می رساند: "من می گویم چه کار می کنم و همان چیزی را که می گویم انجام می دهم! " این دستور العمل به ویژه هنگام کار با هندپیس ها و اینسترومنت ها کاربرد خوبی دارد اما به جز سوزن دندانپزشکی! بهتر است هرگز سوزن را مستقیماً به کودک نشان ندهید.

​   

* قدرت پرت کردن حواس را نادیده نگیرید!

روش های زیادی برای مدیریت اضطراب کودکان در دندانپزشکی وجود دارد. یکی از این روش ها، برقراری دیالوگ و ترتیب دادن یک مکالمه هدفمند با کودک است. این کار می تواند حواس او را پرت کند و همین امر به کاهش چشمگیر ترسش منجر می شود. از سایر تکنیک ها نیز بهره گیرید. تهیه مانیتوری که برنامه های کودکان و کارتون های موردعلاقه آنها را پخش می کند می تواند کمک کننده باشد.

​    

* سرعت را بیشتر کنید

از مهم ترین تفاوت های دندانپزشکی بزرگسالان با اطفال، زمان در دسترس است. یک فرد بزرگسال روی یونیت می نشیند، با آرامش دهان خود را باز می کند و ادامه روند درمان را با همکاری شما پیش می برد. اما تحقق این روند در مورد کودکان تقریباً ناممکن است! نهایت اتفاق خوبی که می تواند بیفتد، یک همکاری کوتاه و چند دقیقه ای خواهد بود! پس شما باید تلاش کنید حداکثر استفاده را از این زمان برده و کار خود را تمام کنید. پس غنیمت شمردن وقت مفهوم مهمی است.

​     

* یک مطب کودک پسند بسازید!

اگر به صورت تخصصی برای اطفال کار می کنید، دکوراسیون مطب می تواند کاملاً مطابق سلیقه یک کودک باشد. بنابراین لازم است سرگرم کننده، آرامش دهنده، مهیج و جذاب باشد. به کار بردن رنگ های روشن، وجود اسباب بازی ها، کتاب ها، مجلات، تلویزیون و سی دی های کارتون و محیط های بازی کودکانه از ویژگی های یک مطب دندانپزشکی اطفال محسوب می شود.

​   

* مهارت های ارتباط با کودکان را بیاموزید

بچه ها، بچه هستند! آنها مسوولیت محرز و مهمی در کنترل رفتارشان ندارند اما شما در جایگاه یک فرد بالغ و یک پزشک، این مسوولیت را در بیشترین حد دارا هستید. آموختن مهارت های ارتباط با آنها، می تواند کار شما را ساده تر کند و چالش های کمتری همراه داشته باشد. کار با کودکان در درجه اول نیازمند صبر و شکیبایی است. آنها را با تماس چشمی مناسب و کلمات صحیح با خود همراه کنید. داستان های کودکانه تعریف کرده و برایشان آواز بخوانید! با این روش ها، یک ملاقات خوشایند و جالب داشته باشید و به دندانپزشک محبوب بچه ها تبدیل شوید!

​   

* زمان طلایی را کشف کنید!

زمان هایی وجود خواهد داشت که هیچ یک از تلاش های شما موثر واقع نمی شود. تعیین زمان ملاقات مناسب نکته مهمی است که اغلب با همکاری والدین کودک انجام می شود. آنها به خوبی می دانند کودکشان چه زمانی سازگارتر و آرام تر است. بهتر است در هنگام این ملاقات، او خسته نباشد، گرسنه نباشد و موضوعی آزارش ندهد.