ترمیم دندان

معرفی درمان
دندان ها به دلایل مختلف از جمله عدم رعایت بهداشت ممکن است دچار پوسیدگی شوند. البته عوامل دیگری مانند ژنتیک، ردیف نبودن دندان ها و تغذیه نامناسب نیز در ایجاد پوسیدگی دندان موثر است. زمانی که دندان پوسیده می شود ترکیب شیمیایی آن دچار تغییر گشته، نرم و سست می شود و محلی جهت تجمع میکروب می گردد. در صورت درمان نشدن، دندان دچار تخریب شده و از دست می رود. دندانپزشک با دریل مخصوص دندانپزشکی، نسج سالم دندان را از پوسیدگی و میکروب پاک کرده و قسمت از بین رفته را با توجه به موقعیت دندان با مواد مخصوص ترمیم می نماید. هرچه میزان از بین رفتن بافت دندان کمتر باشد، درصد موفقیت ترمیم دندان بیشتر و احتمال عود پوسیدگی آن کمتر می گردد.

مراقبت های بعد از درمان
• ۱ تا ۲ ساعت بعد از ترمیم چیزی خورده نشود و تا ۸ ساعت با سمت دیگر غذا خورده شود.
• در ترمیم های همرنگ بهتر است پس از مصرف غذاهای رنگی نظیر چای، قهوه، شکلات ها و کشیدن سیگار بعلت آنکه رنگ  ها جذب پرکردگی می شوند دهان را با آب شستشو داده و مسواک زده شود.
• از خوردن مواد غذایی سفت و شکننده نظیر پسته، فندق، یخ، ته دیگ، شکلات های سفت و آب نبات با دندان ترمیم شده خصوصاً در ترمیم های بزرگ اجتناب کنید زیرا باعث شکستن ترمیم یا دیواره های باقیمانده دندان می گردد.
• ترمیم دندان مانند هر جسم دیگری عمر مفیدی دارد لذا برای ویزیت های دوره ای و احیانا نیاز به تعویض در زمان مناسب اقدام گردد.
• دندان های ترمیم شده می توانند مجددا پوسیده شوند، بنابراین رعایت بهداشت دهان و دندان نظیر مسواک زدن و استفاده از نخ دندان، مصرف کمترمواد قندی و شیرینی الزامی می باشد

کشف روش جدید تزریق، برای اثربخشی بهتر داروی بی حسی

ترس از تزریق، از ترس های معمول و رایجی است که میان مراجعان مراکز پزشکی و دندانپزشکی دیده می شود. این حس، در ترکیب با ترس مواجهه با دندانپزشک، می تواند بسیاری از افراد را از درمان های ضروری بازدارد. در تحقیقات جدید صورت گرفته روی این موضوع، محققانی از کشورهای برزیل و آمریکا در پی امتحان کردن روشی هستند که اثربخشی داروهای بی حسی مورد استفاده دندانپزشکان را افزایش دهند.

این پژوهش، با امید کاهش ناراحتی های ناشی از تزریق برای بیماران صورت گرفته است و با هدف کسب اطمینان از تأثیر مطلوب داروهای بی حسی روی موکوز دهان ادامه دارد.

در جریان این پژوهش که با همکاری گروه های تحقیقاتی دانشگاه فنی تگزاس (TTU) و دانشکده دندانپزشکی پیراسیکابای برزیل صورت گرفته است، از یک دستگاه کوچک میکرونیدل حاوی 57 سوزن استفاده شد. هنگامی که این دستگاه در ناحیه جینجیوال، لب و یا هرجایی از دهان که در معرض داروی بی حسی قرار می گیرد جای گذاری شود، حفره های کوچکی به وجود می آید که از طریق آنها داروهای بی حسی به طور عمیق تری به مناطق ذکرشده نفوذ می کنند. به گفته دکتر سینگ گیل، سرپرست این تیم پژوهشی، روش های معمول و رایج بی حسی موضعی، نمی توانند به طور کامل و راضی کننده، محافطت از بیمار را تضمین نمایند. اهمیت روش جدید، زمانی بیشتر حس می گردد که درمان به یک تزریق عمیق جهت غیرفعال کردن کامل عصب دندان نیاز داشته باشد. چنین وضعیتی می تواند منجر به ایجاد اضطراب در بیماران شود و نتیجه درمان را به خطر اندازد.

اگرچه تا به امروز، این روش فقط بر روی 10 نفر تست شده است، اما به گفته دکتر گیل، نتایجی که تا کنون کسب شده بسیار مثبت و امیدوار کننده است. کاهش درد تزریق، تنها هدف این پژوهش نیست بلکه اهداف مهم دیگری از جمله تعیین اثربخشی این سیستم در گسترش ناحیه بی حسی موضعی مطرح است.

باورهای نادرست در مراقبت از دندان‌ها؛ از دود سیگار تا جرم‌گیری

دانشیار گروه سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، در ارتباط با روش های نادرست در مراقبت از دندان ها، توضیحاتی ارائه داد.

زهرا قربانی گفت: سلامت ریشه، جوانه دندان‌های دائمی و فرم فک و صورت وابسته به سلامت دندان‌های شیری است و این باور که دندان‌های شیری بی اهمیت هستند و نیاز به درمان ندارند از اساس غلط است.

وی، استفاده از دود سیگار برای کاهش دردهای دندانی و گوش برای کودکان مورد انتقاد قرارداد و افزود: دود سیگار گردش خون را کم می‌کند و همین موضوع می‌تواند برای کودک بسیار خطرناک باشد، ضمن این که کانون دردهای دندانی استخوان و ریشه دندان پوسیده است و درمان‌های خانگی اثری بر اصل موضوع ندارد خصوصاً دود سیگار که به مراتب مضراتی به همراه دارد بنابراین تنها و مطمئن‌ترین مسیر مراجعه به دندانپزشک و درمان دندان یا لثه است.

قربانی با اشاره به اینکه باور نادرستی در بین عموم مردم وجود دارد مبنی بر اینکه جرم گیری به دندان‌ها آسیب وارد می‌کند، خاطرنشان کرد: این باوری غلط است چرا که قلم‌های جرمگیر فقط حرکت‌های لرزشی دارد و به هیچ عنوان به دندان آسیب وارد نمی‌کنند.

وی ادامه داد: این قلم‌ها با لرزشی که ایجاد می‌کنند، جرم‌ها و رسوب‌های دندانی را شکسته و به سلامت دهان و دندان کمک می‌کند، اگر با وجود پلاک‌های میکروبی جرم گیری انجام نشود عمر دندان‌ها به مراتب کمتر خواهد شد و لثه‌ها هم تحلیل می‌روند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه پوسیدگی‌های دندانی در ابتدا به شکل لکه‌های سفید ظاهر می‌شود، گفت: این موضوع در کودکان جدی تراست، در محله اول پوسیدگی‌های دندانی لازم نیست دندان‌ها پر شود، استفاده از مسواک مناسب، فلوراید تراپی و تغذیه سالم، روند پوسیدگی‌های دندانی را متوقف می‌کند.

وی با بیان اینکه باور نادرست و متداول دیگر این است که فقط زمانی که از مواد غذایی شیرین استفاده می‌کنیم دندان‌ها در معرض پوسیدگی قرار می‌گیرند، ادامه داد: برخی از مواد غذایی مثل چیپس یا ماکارونی به خودی خود شیرین نیستند ولی زمانی که وارد دهان می‌شوند تبدیل به قند می‌شوند و به مراتب پوسیدگی که با این مواد غذایی ایجاد می‌شود از سایر مواد قندی بیشتر است.

قربانی درباره مواد غذایی که حاوی قند پنهان هستند نیز توضیحاتی داد و افزود: به محتوای تغذیه‌ای مواد غذایی که تهیه می‌کنید توجه کنید، در حال حاضر مشکل بسیاری از مواد غذایی قند پنهانی است که در آن وجود دارد به طور مثال دوغ حاوی قند پنهان است.

دانشیار گروه سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، به موضوع متداول و نادرست دیگری درباره سلامت دهان و دندان اشاره کرد و ادامه داد: برخی افراد بعد از مسواک زدن با مشاهده خونریزی لثه‌ها، از مسواک زدن خودداری می‌کنند این کار غلط است، زمانی که لثه‌ها خونریزی می‌کنند به این معنی است که در این ناحیه پلاک‌های میکروبی وجود دارد که این میکروب باعث التهاب و در ادامه خونریزی لثه‌ها شده است، هر چه کمتر از مسواک استفاده کنیم خونریزی لثه‌ها بیشتر می‌شود بنابراین بهترین و مطمئن‌ترین راه صحیح مسواک زدن است.

وی تاکید کرد: چنانچه چهار یا پنج روز به صورت صحیح عمل مسواک زدن را انجام دهید، خونریزی لثه‌ها برطرف خواهد شد، مگر این که فرد دچار بیماری زمینه‌ای و خونی باشد.

قربانی با بیان اینکه باور نادرست دیگر این است که زنان باردار نباید به دندانپزشکی مراجعه کنند، اضافه کرد: مراجعه زنان در دوران بارداری ضرورت دارد ضمن اینکه به دلیل مشکلات گوارشی نیاز به جرم گیری دندان‌ها در این دوران به مراتب بیشتر است.

وی توصیه کرد: بهترین حالت این است که زنان قبل از بارداری از سلامت دهان و دندان مطمئن شوند ولی در غیر این صورت هم حتماً باید به دندانپزشک مراجعه کنند چرا که عفونت‌های دندانی مادر به کودک هم آسیب خواهند رساند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی افزود: عفونت‌های دندانی در زنان باردار حتی می‌تواند منجر به زایمان‌های زودرس شود.

قربانی با بیان اینکه بسیاری از میوه‌ها حاوی اسید هستند، استفاده درست از میوه‌ها را برای حفظ سلامت دهان و دندان خواستار شد و افزود: مکیدن لیموترش با دندان‌های جلو یکی از رایج‌ترین اشتباهات است، این میوه که حاوی مقادیر بالایی از اسید است، سلامت دندان‌ها را به خطر می‌اندازد.

وی توصیه کرد: آب میوه را قبل از مصرف رقیق کنید یا در غیر این صورت بعد از مصرف آب میوه‌ها حتماً دهان خود را با آب شسته و بعد از استفاده از آب میوها و میوه‌های اسیدی فوراً مسواک نزنید چرا که مینای دندان‌ها ضعیف شده و بعد از نیم ساعت به حالت عادی بر می‌گردد.

مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک ها به محض ایجاد دردهای دندانی یکی دیگر از باورهای نادرست و غلطی است که عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به آن اشاره کرد و افزود: این کار غلط است، حتی اگر دندان را عصب کشی کرده اید و یا دندان‌های عقل را جراحی کرده اید نباید خودسرانه آنتی بیوتیک مصرف کنید، آنتی بیوتیک در موارد خاص و زیر نظر پزشک باید استفاده شود.

CEM Cement؛ زیست ماده ای موثر جهت درمان دندان های دائمی با روش پالپ زنده

در عصر حاضر، پوسیدگی دندانی یکی از بزرگترین چالش ‏ها در حوزه سلامت دهان  محسوب می شود. این بیماری در ابتدا با التهاب کمی در پالپ و حتی بافت های اطراف ریشه ایجاد می شود و معمولاً با درد همراه نیست اما با پیشرفت آن، آسیب غیر قابل برگشت پالپ (معمولاً همراه با درد) و متعاقباً نکروز پالپ و بیماری‏های پری آپیکال ایجاد می شوند.

همچنین در مواردی که پوسیدگی های عمیق تاجی تا پالپ دندان پیشرفت کرده باشد با تشخیص دندانپزشک معالج می توان از سم سمنت ها (CEM Cement) به عنوان جایگزینی برای درمان اندو (عصب کشی) استفاده نمود. با استفاده از این روش دندان زنده نجات داده شده و در نتیجه شانس ماندگاری دندان در طول زندگی افزایش می یابد.

• اولین شرط امکان انجام درمان با سم سمنت، زنده و سالم بودن پالپ دندان است!
• در مواردی که به علت ضربه و یا پیشرفت پوسیدگی و ایجاد عفونت داخل کانال، پالپ دندان مرده باشد، امکان درمان پالپ زنده وجود ندارد.
• همچنین در مواردی که به علت پوسیدگی، مقدار قابل توجهی از نسج دندان از دست رفته باشد و قرار دادن پست و روکش و یا پین داخل کانال نیاز باشد، انجام درمان روت کانال الزامی است.

​

ویژگی‏های سیمان مخلوط غنی شده کلسیمی (Calcium Enriched Mixture (CEM) cement)

سیمان CEM که از ترکیب یک پودر و یک مایع ساخته می‏ شود یک سیمان هیدروفیلیک است که پس از کاربرد درمانی، خواص مناسب آن در حضور آب و یا رطوبت، تشدید می‏ شود. این سیمان از ترکیبات کلسیمی گوناگونی نظیر اکسید کلسیم، فسفات کلسیم، کربنات کلسیم، سیلیکات کلسیم و آلومینات کلسیم سنتز شده و خواص زیر را از خود نشان می دهد.

​

خـاصیـت ضـدمیـکروبـی سـیمان CEM با کـلسیم‏:

 سیمان CEM از نظر خاصیت ضد میکروبی با هیدروکساید به عنوان یکی از بهترین مواد ضدعفونی‏ کننده داخل کانال‏ های عفونی و همچنین با MTA به عنوان یکی از بهترین مواد مورد استفاده در درمان‏ های تخصصی دندانپزشکی و همچنین سیمان پرتلند مقایسه شده است. نتایج این مطالعات نشان داده است که CEM دارای خاصیت ضد میکروبی بر علیه باکتری‏هایی نظیر: Pseudomonas aeruginosa، Enterococcus faecalis، Staphylococcus aureus و Escherichia coli، بوده و این خاصیت ضد میکروبی مشابه با هیدروکسید کلسیم و بهتر از MTA و سیمان پرتلند است.همچنین اثرات ضد قارچی MTA و CEM بر روی Candida Albicans مورد مقایسه قرار گرفته و نشان داده شده که هر دو ماده فوق پس از 24 ساعت موجب مرگ کامل قارچ‏ها می‏ شوند.

ایجاد سیل:

بررسی میزان میکرولیکیج CEMو مقایسه آن با IRM و سه نوع MTA آمریکایی، برزیلی و ایرانی به عنوان مواد پرکننده انتهای ریشه در محیط‏های گوناگون صورت پذیرفته است. نتایج تحقیقات نشان داده است که میزان سیل ایجاد شده در این مواد می‏باشد. البته قابلیت ایجاد سیل توسط سم سمنت و MTA بصورت معنی داری بیشتر از IRM بود. در مطالعه دیگری که کانال‏های ریشه دندان با استفاده از سم سمنت همراه با گوتا پرکا Single cone پر شده بودند اگر چه سیل اپیکالی با گروه MTA مشابه بود ولی سیل کرونالی به شکل معنی‏داری بهتر از گروه MTA بود. 

کاربرد راحت کلینیکی:

در مطالعه ای که بر روی خصوصیات مختلف فیزیکی سم سمنت و مقایسه آن با MTA صورت گرفت نشان داده شد که زمان کارکرد و تغییرات ابعادی سم سمنت و MTA مشابه یکدیگر بودند. زمان ست شدن در سم سمنت کوتاهتر از MTA، میزان Flow در سم سمنت بیشتر از MTA و همچنین ضخامت (Film Thicknes) بدست آمده در مورد سیمان سم سمنت کمتر از MTA بود که در مجموع مزایای بسیار با اهمیتی برای کاربرد کلینیکی یک ماده دندانی محسوب می ‏شوند.

زیست سازگاری و القاء ساخت پل عاجی

پوشش مستقیم پالپ

نتایج حاصل از کاربرد سم سمنت به عنوان ماده ‏ای برای پوشش مستقیم پالپ دندان و مقایسه آن با دو ماده هیدروکسید کلسیم و MTA نشان‏ دهنده تشکیل دیواره عاجی با سرعت بیشتر و با یکپارچگی ساختاری بهتر در مورد CEM و MTA بوده اما در مورد کلسیم هیدروکساید این دیواره به صورت کامل تشکیل نمی گردد.

پالپوتومی

در مطالعه ‏ای که برروی دندان‏ های پره مولر سگ انجام شد، درمان پالپوتومی با استفاده از سم سمنت انجام گردید، نمونه ‏ها از نظر وجود کیفیت، التهاب و ضخامت سد کلسیفیه، وضعیت پالپ و مورفولوژی ادنتوبلاست‏ها مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج بدست آمده در گروه سم سمنت به طور معنی داری از CH بهتر بود ولی با MTA  تفاوت چندانی نداشت. یک گزارش نادر در مورد پالپوتومی دندان سانترال فک بالا با اپکس باز که به دلیل تروما اکسپوز شده است پس از مدت یک ماه علاوه بر تشکیل پل عاجی در زیر ماده CEM نتایج اپکسوژنز موفقی را همراه با ساخته شدن پل عاجی در زیر سیمان سم سمنت نشان داده است. 

همچنین در یک مطالعه، دوازده دندان مولر دایمی بالغ که  به التهاب برگشت‏ ناپذیر پالپ مبتلا بودند با استفاده از سم سمنت مورد معالجه پالپوتومی قرار گرفتند و برای اولین بار برای علاج این بیماری نتایج کاملاً موفقی را پس از حدود 16 ماه با این تکنیک و ماده جدید نشان دادند. در این مطالعه نشان داده شد که بافت پالپ دندان مولر سوم انسان با نشکیل یک سد کلسیفیه در زیر سیمان سم سمنت، خود را مجدداً در محیط داخلی دندان محصور نموده و به عبارت بهتر رژنراسیون بافتی را محقق نموده است. این روش درمانی برای اولین بار است که روش درمان پالپ زنده را به عنوان یک درمان جایگزین ساده، ارزان، بدون نیاز به تجهیزات پیچیده و در عین حال موفق، برای علاج بیماری التهاب برگشت ‏ناپذیر پالپ به جای درمان معمول روت‏کانال ‏تراپی پیشنهاد نموده و موفقیت چشمگیر آن را به نمایش گذاشته است. به این ترتیب اکثر دندان ‏ها را می‏توان با استفاده از این روش درمانی نوین معالجه نمود. اما انجام این درمان برای دندان ‏هایی که برای ترمیم نهایی تاج نیازمند استفاده از فضای کانال ریشه آنها برای قرار دادن پین داخل کانال و یا Post می باشند توصیه نمی شود.

تولید هیدروکسی آپاتیت

سیمان سم سمنت علاوه بر خصوصیات ذکر شده، می تواند کریستال‏های هیدروکسی آپاتیت بر روی سطح خود در محیط نرمال سالین تولید کند. ساختمان کریستالی هیدورکسی آپاتیت تشکیل شده مشابه با کریستال‏های هیدروکسی آپاتیت استاندارد می ‏باشد. این خاصیت در ماده MTA وجود ندارد. بنابراین می‏توان چنین نتیجه گیری کرد که ماده دندانی CEM بر خلاف ماده MTA در درون خود دارای عوامل شیمیایی مورد نیاز برای تشکیل کریستال‏های هیدروکسی آپاتیت می ‏باشد. علاوه بر این سم سمنت در محیط مشابه با مایع میان بافتی(PBS) با تولید مقادیر بیشتری از هیدروکسی آپاتیت باعث ایجاد شرایط بهتری برای افزایش سیل خود به عنوان ماده پر کننده انتهای روت کانال می ‏شود.

نحوه استفاده از سیمان CEM

قبل از شروع درمان با روش مشاهده مستقیم و یا انجام تست ‏های حیاتی باید از زنده بوده پالپ دندان اطمینان حاصل نمود. البته زنده بودن پالپ دندان باید در صورت وجود پوسیدگی، مینا و عاج عفونی با استفاده از فرز با سرعت بالا و شستشوی فراوان برداشته می ‏شوند. بهتر است در نزدیکی پالپ دندان از یک فرز تنگستن کارباید و یا فولادی روند درشت با سرعت پایین و با استفاده از جریان شستشوی فراوان آب استفاده کرد. باید توجه کرد که ایزوله سازی دندان تحت درمان از زمان وقوع اکسپوز پالپی ضروری است زیرا با دو عمل فوق، هدف حذف عوامل بیماری‏زا از حفره دندان بوده و در عین حال نمی خواهیم که آلودگی مجدد به وقوع پیوندد. دندانپزشک باید پیش از اکسپوز پالپ و قبل از ورود به اطاقک پالپ اطمینان حاصل نماید که اولاً تمام پوسیدگی ها را بخوبی حذف نموده است و ثانیاً شکل حفره برای ترمیم نهایی آن کامل شده است.

در درمان پالپ زنده، دندانپزشک معالج هنگام برداشتن پوسیدگی های تاج دندان باید دقت فراوانی کند تا که به پالپ آسیب دیگری وارد نشود. پس از برداشتن پوسیدگی و تمیز کردن تاج دندان در صورت قابلیت دندان برای پذیرش درمان، دندانپزشک باید روی پالپ را با یک ماده بایومتریال مانند سمان غنی شده کلسیمی (Cem (Cement بپوشاند و سپس اقدام به ترمیم تاج دندان نماید. 

در نتیجه

ماده دندانی سیمان CEM یک زیست ماده مناسب برای انواع درمان‏های پالپ زنده است و به گونه ای عمل می کند که می تواند پس از درمان عفونت و التهاب پالپ مانند پوششی بدون منفذ، با پر کردن همه خلل و فرج های موجود در ناحیه، سد پوششی مناسبی برای پالپ که حاوی اعصاب ریشه دندان است، بوجود بیاورد و به این شکل موجب بهبود درد دندان شود ضمن این که در این شرایط پالپ دندان هم زنده می ماند و خارج نمی شود.

کدام دندانپزشکان به نظام‌پزشکی راه یافتند؟

انتخابات هشتمین دوره هیئت مدیره سازمان نظام پزشکی روز جمعه ۲۵ تیرماه در سراسر کشور برگزار شد. دندانپزشکان نیز با حضور پای صندوق‌های رای‌گیری نمایندگان خود در سازمان نظام پزشکی را برای یک دوره چهار ساله انتخاب کردند.
لیست دندان‌پزشکان برگزیده دوره هشتم سازمان نظام پزشکی را در شهرهای مختلف ایران در ادامه بخوانید: