تاثیر دخانیات بر سلامت دهان و دندان

مراجعه به دندانپزشک ممکن است یک پدیده نسبتاً مدرن باشد ، اما آیا می دانید که مردم از حدود 500قبل از میلاد از آن  استفاده می کنند.

 در آن زمان یونانیان باستان برای تمیز کردن دندان های خود از مخلوطی که حاوی زنگار آهن و پودر مرجان بود استفاده می کردند. در ضمن مسواک ها دسته هایی از شاخه های درخت بودند که مردم به جویدن آنها می پرداختند.

خوشبختانه ، مراقبت از دندان از آن زمان پیشرفت کرده است ، و اکنون ما ابزارهای مختلفی را در اختیار داریم تا به ما در مراقبت از دندان های خودمان کمک کنند. شما برای کمک به غذا خوردن ، روزانه به دندان های خود وابسته هستید و اعتماد می کنید.

داشتن اطلاعات  بیشتری در مورد دانستنی های دندان و اینکه چگونه رفتارهای شما بر سلامت دندان ها تأثیر می گذارد می تواند به شما در مراقبت بهتر کمک کند و باعث شود لبخندهای طولانی را در آینده حفظ کنید.

دندان ها منحصر به فرد هستند

دندان های شما مانند اثر انگشت شما می باشند: آنها منحصر به  شما هستند. به همین دلیل است که گاهی اوقات از پرونده های دندانپزشکی برای شناسایی بقایای انسانی استفاده می شود. حتی دوقلوهای یکسان هم دندانهای یکسان ندارند.

واقعیت : زبان شما همچنین “اثر زبان” منحصر به فرد دارد.(درست مانند اثر انگشت)

آنها کمی شبیه کوه یخ هستند

حدود یک سوم هر دندان در زیر لثه شما قرار دارد. به همین دلیل سالم نگه داشتن لثه ها به همان اندازه مهم است که اطمینان حاصل کنید که از دندان های خود به خوبی مراقبت میکنید. لثه های شما باید همیشه به رنگ صورتی و محکم (سفت) باشد.

 شما 32 تا از آنها را دارید

 از دندان های جلوی خود تا پشت دهان ، هشت دندان دارید (دندانهای جلویی) علاوه بر این  چهار دندان نیش ، هشت پرمولر(دندان آسیای کوچک) و 12 تا دندان آسیا هم وجود دارد.

مینای دندان سخت ترین قسمت بدن شماست

مینا بیرونی ترین لایه دندان شماست. مانند یک پوسته سخت ، هدف اصلی آن محافظت از بقیه دندان  است. مینا بیشتر مانند استخوانهای شما از کلسیم و فسفات ساخته شده است ، اما به دلیل پروتئین های خاص و بلوریت هایی (crystallites) که آن را تشکیل می دهند قوی تر است.

دندان ها شکست ناپذیر و خراب نشدنی نیستند

حتی اگر مینا برای محافظت از دندان های شما وجود دارد ، مینای دندان هنوز می تواند سوراخ ریز یا ترک خوردگی داشته باشد و از پوسیدگی نیز در امان نیست.

 قندها و اسیدها مانند آنهایی که در نوشابه ها یافت می شوند با باکتری های موجود در دهان شما ارتباط برقرار می کنند و به مینای دندان شما حمله می کنند که این نشانگر شروع پوسیدگی دندان ها است.

 نوشیدنی های نوشابه به ویژه هنگامی که اغلب آنها را می نوشید ، یا به آرامی در طول روز ، آسیب می بینند.

رنگ زرد به معنی پوسیدگی است.

این فقط لکه قهوه ای نیست که مهم است. مینای دندان تا حدودی مسئولیت ظاهر سفید دندان شماست و با پوسیدگی ، دندانهای شما ممکن است شروع به زرد شدن کنند. پوسیدگی مینا همچنین می تواند مقصر هر احساس درد باشد.

دانستنی های دندان و کسب اطلاعات کافی و مراجعه به دندان پزشک در کنار مراقبت روزانه از دهان و دندان نقش موثری در کاهش مشکلات این عضو مهم بدن خواهد داشت.

سفیدکردن دندان

آیا استفاده از مواد سفید کننده دندان ضرر دارد؟

دو ماده ای که بطور رایج استفاده می شوندموادی هستند که سالهاست به عنوان دهانشویه استفاده شده و مورد تأئید جوامع دندانپزشکی می باشند. ولی مصرف آنها، گاهاً ممکن است عوارضی چون حساسیت به دارو و یا حساس شدن دندان ها را بدنبال داشته باشد. در مورد حساسیت به دارو مصرف آن به کلی قطع می گردد ولی در صورت حساس شدن دندان، باید اطلاع داشت که این حساس شدن گذرا بوده و با تمهیداتی که دندانپزشک بکار می برد، برطرف می گردد. معمولاً یکی دو روز فاصله انداختن بین جلسات استفاده، حساسیت دندان را بهبود می بخشد.
 

مواد سفیدکننده دندان  در چه تغییر رنگهایی تجویز می گردد؟

برخی از ضایعات و نواقص دندانی مثل بد ساخته شدن مینا و عاج به آن جواب نداده و نیاز به درمانهای تکمیلی مثل لامینیت دارند. دندان هایی که بسیار حساس می باشند نیز کاندید خوبی نمی باشند و در زنان باردار و شیرده نیز توصیه نمی گردند. از نظر نوع رنگ دندان هایی که رنگشان در گزوه زرد و نارنجی و قهوه ای است، به درمان بهتر پاسخ داده و دندان هایی که رنگ زمینه ای آنها خاکستری یا آبی است در برابر درمان مقاومت داشته و نیاز به درمانهای تکمیلی مثل لامینیت و روکش های چینی دارند.
 

آیا استفاده از مواد سفیدکننده دندان بدون تجویز پزشک مجاز است؟

استفاده از این مواد بدون نظر و تجویز دندانپزشک توصیه نمی گردد و ترکیب شیمیایی و درصد مواد متشکله فعال آنها متفاوت است و برای هر بیماری نحوه مصرف و مقدار مواد مورد نیاز فرق می کند.
 

قبل از درمان چه مواردی باید رعایت شود؟

دندانپزشک با معاینه دندان ها پرکردگی هایی را که ترک و نشتی دارند شناسایی و مجدداً ترمیم می نماید. ضمناً دندان های پوسیده نیز باید ترمیم شوند. اگر قرار است ترمیمی زیبایی و یا روکش چینی و همرنگ با دندان صورت گیرد، این درمانها در جهت هماهنگی رنگ آنها با دندان های دیگر به بعد از درمان سفید کردن موکول شوند.
چه مدت طول می کشد تا دندان ها سفیدتر شوند؟

مدت درمان بستگی به چند عامل دارد:  1- رنگ زمینه ای دندان و میزان تیرگی آن   2- همکاری بیمار و زمان استفاده  3- نسبت و درصد ماده فعال ژل سفیدکننده
 

آمالگام : آمالگام قدیمی ترین ماده پرکننده دندان می باشد که هنوز هم مورد استفاده بوده و کارآیی زیادی دارد. اولین آمالگام در اوائل قرن نوزدهم (سال ۱۸۱۹) به دندانپزشکی عرضه شد. آمالگام های اولیه را از سوهان نمودن سکه های نقره و مخلوط کردن آنها با جیوه بدست می آوردند.
 

ترکیب آمالگام چیست؟پودر آمالگام آلیاژی عمدتاً متشکل از نقره، مس و قلع می باشد که بیشترین درصد مواد متشکله آن نقره می باشد. در مطب های دندانپزشکی این پودر با جیوه مخلوط شده و بصورت آلیاژ آمالگام مورد استفاده قرار می گیرد.
 

مزایای آمالگام چیست؟با توجه به حدود دو قرن استفاده از این مواد، آمالگام به عنوان یکی از بهترین مواد ترمیمی شناخته شده می باشد. مقاومت آمالگام در برابر فشارهای سنگین جویدن زیاد می باشد. بعد از اختلاط پودر آمالگام با جیوه، بصورت خمیری درآمده که براحتی در حفرات دندان تراش خورده گذاشته شده و سپس سخت می گردد. بنابراین کاربرد راحت آن یک امتیاز محسوب می گردد و با توجه به کوتاهی زمان کار، هزینه آن از کامپوزیت ها (مواد ترمیمی همرنگ دندان) کمتر می باشد.
 

آیا جیوه موجود در آمالگام سمی است؟فلز جیوه و بخار جیوه و ترکیبات آلی آن دارای سمیت زیادی بوده و برای انسان ضرر دارد، ولی جیوه موجود در آمالگام بصورت ترکیب معدنی آن می باشد که دارای سمیت بسیار کمتری نسبت به بقیه حالات جیوه می باشد و تحقیقات نشان داده است که مقدار جیوه ای که از اشخاصی که متوسط ۸ عدد پرکردگی آمالگام داشته اند متصاعد می شود کمتر از حد مجاز جیوه ای است که کارگران معادن جیوه می توانند دریافت کنند.
 

معایب آمالگام چیست؟آمالگام همرنگ دندان نبوده و به رنگ فلز می باشد، ضمناً نیاز به زمانی نسبتاً طولانی (تا چند ساعت) برای سخت شدن دارد و به دلیل ماهیت فلزی عایق حرارتی و الکتریکی نمی باشد.
 

علت تغییر رنگ بعضی از پرکردگی های آمالگام چیست؟ترکیبات نقره موجود در آمالگام مستعد تغییر رنگ بوده، بخصوص در تماس با مواد غذایی سولفوردار مانند تخم مرغ، رنگ آن مقداری تیره می گردد که با توجه به اینکه دندانهای خلفی با آن پر می شوند و دیده نمی شوند جای نگرانی وجود ندارد.
 

علت اینکه گاهی با کشیدن زرورق پوشش شکلات و سیگار بر پرکردگی آمالگام، دندان تحریک میگردد چیست؟تماس دو فلز نا متجانس در دهان در مجاورت بزاق ایجاد یک جریان الکتریکی گذرا می کند که گالوانیک نام دارد. تماس قاشق مسی یا زرورق آلومینیومی با پرکردگی آمالگام ممکن است این جریان الکتریکی را بوجود آورد ولی با قاشق های استیل این حالت یا اتفاق نمی افتد و یا کمتراست و در کل نباید نگران بود.
 

چرا بعضی از پرکردگی ها می شکنند و یا خالی می شوند؟دندانی که ترمیم می گردد مسلماً مثل حالت اولی که سالم و دست نخورده و بدون پوسیدگی بوده مقاومت ندارد و همانند چینی بند زده شده است و احتیاج به مراقبت بیشتری دارد. ضمناً به دلیل اینکه آمالگام به دندان نمی چسبند نیاز به حفره گیردار دارد. رعایت بهداشت دهان ودندان و دستوراتی که دندانپزشک می دهداز موارد شکست می کاهد. عدم رعایت موازین بهداشتی و توصیه های مراقبتی باعث عود پوسیدگی در نسج دندانی باقیمانده می شود.

علاوه بر این فشارهای زیاد سیستم جونده، رفتن یک جسم سخت مثل سنگ روی پرکردگی به هنگام غذا خوردن و ضعیف بودن دیواره های حفره سبب ساز می باشند. مقدار نسج باقیمانده، وسعت و عمق حفره، محل آن و دندان درگیر نیز از مواردی هستند که در دوام و عمر دندان ترمیم شده دخالت دارند.
 

از پرکردگی های آمالگام چگونه باید مراقبت کرد؟عمده سختی آمالگام در ساعت اول بعد از ترمیم ایجاد می گردد. بعد از پر کردن دندان با آمالگام بهتر است تا چند ساعت غذایی خورده نشود. روز اول با سمتی از دهان که دندان پر شده، عمل جویدن غذا صورت نگیرد. در صورت احساس بلند بودن پر کردگی در اولین فرصت برای کوتاه کردن آن به مطب مراجعه شود. در روز اول پر کردن دندان با آمالگام بهتر است از غذاهای نرم استفاده شود. از روز بعد جویدن عادی موردی ندارد.
 

آیا آمالگام دندانی بی خطر است؟بله، آمالگام به مدت بیش ازصد سال است که در سراسر دنیا برای ترمیم دندان استفاده می شود و مطالعات هرگونه ارتباط بین ترمیم های آمالگام و مشکلات پزشکی را رد کرده اند. به همین دلیل آمالگام هنوز یک ماده بی خطر برای بیماران دندانپزشکی محسوب می شود.
 

آیا ممکن است کسی نسبت به آمالگام، واکنش آلرژیک نشان دهد؟تعداد بسیار کمی از افراد نسبت به ترمیم های آمالگام آلرژیک هستند و تا به حال کمتر از ۱۰۰ مورد گزارش شده است. در این موارد نادر، جیوه، پاسخ آلرژیک را برانگیخته است و علائم آلرژی به آمالگام مشابه سایر آلرژیهای پوستی بوده است. اغلب بیماران آلرژیک نسبت به آمالگام، تاریخچه پزشکی یا فامیلی آلرژی به فلزات را دارند. اگر وجود آلرژی قطعی باشد، ترمیمهای دیگری باید استفاده شود.
 

آیا درست است که در سایر کشورها، استفاده از آمالگام ممنوع شده است؟خیر گزارشات نادرست محدودیت استفاده از آمالگام را در تعدادی کشورها با ممنوعیت کلی آن اشتباه کرده اند. در حال حاضر، دندانپزشکان در سراسر دنیا از آمالگامهای دندانی استفاده می کنند تا دندانهای پوسیده را ترمیم کنند. مطالعات نیز هیچ ارتباطی بین ترمیمهای آمالگام و مشکلات پزشکی نیافته اند.
 

آیا ترمیمی وجود دارد که همرنگ دندان باشد؟بله، رزین های کامپوزیت مواد پلاستیکی همرنگ دندان(ساخته شده از شیشه و رزین) هستند که هم برای پرکردن دندان و هم برای ترمیم نقایص دندانی بکار می روندو به دلیل اینکه همرنگ دندان می باشند، تشخیص آنها از دندان طبیعی مشکل است. کامپوزیتها معمولاً در دندانهای قدامی که ظاهر طبیعی فرد اهمیت دارد، بکار می روند. در دندانهای خلفی نیز بسته به محل و وسعت پوسیدگی از مواد همرنگ دندان استفاده می شود. رزین های کامپوزیت معمولاً گرانتر از آمالگام هستند.
 

اگر دندان من آسیب ندیده باشد و ترمیم آن سرجای خود باشد، چرا نیاز به تعویض آن می باشد؟فشارهای مداوم جویدن، سائیدن و فشردن دندانها باعث سایندگی، شکستن یا ترک خوردن ترمیم می شود که ممکن است شما متوجه آن نباشید، ولی دندانپزشک در طی معاینات روتین دندانپزشکی، ضعیف شدن ترمیم را تشخیص داده و تصمیم به تعویض آن می گیرد. اگر حدفاصل مینای دندان و ترمیم شکسته شود، ذرات غذا و باکتریهای مولد پوسیدگی به زیر ترمیم راه می یابند و باعث بروز پوسیدگی در آن دندان می شوند. پوسیدگی درمان نشده، باعث عفونی نمودن پالپ دندان و بروز آبسه می شود. اگر نرمیم وسیع باشد یا پوسیدگی مجدد ایجاد شده، گسترده باشد، ممکن است میزان کافی از نسج دندان باقی نمانده باشد، تا بتوان آن را مجدداً ترمیم نمود. در اینگونه موارد دندانپزشک، دندان را بازسازی و روکش می نماید.
 

بعضی تصورات غلط در مورد آمالگام

آمالگام دندانی، برای سلامتی مضر می باشد. صحیح:

درست نیست. شما باید از این نظر کاملاً مطمئن باشید. سازمانهای متعدد بین المللی که مسئول مراقبت از سلامت عموم مردم هستند. بارها اعلام داشته اند که ترمیم های آمالگام بی خطر هستند.این سازمانها عبارتنداز: سازمان بهداشت جهانی،انستیتوی ملی سلامت، سازمان غذا و دارو و ...
برداشتن ترمیمهای آمالگام، بعضی بیماریها را درمان می کند. صحیح:

این تصور کاملاً غلط است و نامعقول است که با این باور افراد را متحمل انجام درمانهای دندانپزشکی غیر ضروری بنمائیم. بسیاری از سازمانهای معتبر پزشکی این مسئله را تائید کرده اند.
هیچ مدرک علمی دال بر پیشرفت MS یا سایر بیماریهای عصبی با ترمیمهای دندانی حاوی جیوه وجود ندارد(انجمن ملی مالتیپل اسکلروزیس)
بر اساس مستدل ترین مدارک علمی، هیچ رابطه ای بین ترمیمهای دندانی نقره ای و آلزایمر وجود ندارد.(انجمن آلزایمر)
هیچ مدرک علمی در مورد اثرات سمی کلینیکی قابل اندازه گیری و بررسی در مورد آمالگام دندانی وجود ندارد.(آکادمی پزشکان اطفال آمریکا)
ترمیمهای آمالگام، بخارات جیوه آزاد می سازند که برای سلامتی بدن مضراست. صحیح:

تحت فشار جویدن یا سائیدن، مقادیر بسیار اندکی بخار جیوه ( بین ۳ ۱ میکروگرم در روز) ممکن است از آمالگام آزاد شود، اما مدارک علمی دال بر مضر بودن این سطح پائین تماس با بخار جیوه وجود ندارد. متخصصین مواد دندانپزشکی اظهار میدارند که در یک فرد بسیار حساس، باید حدود ۵۰۰ ترمیم آمالگام وجود داشته باشد تا حداقل علائم تماس با بخار جیوه بروز نماید.
دندانپزشکان نمی توانند به بیمارانشان بگویند که آمالگام، حاوی جیوه است. صحیح:

دندانپزشکان باید در مورد کلیه مواد ترمیمی با بیمارانشان صحبت کنند و با کمک هم، مناسبترین درمان را انتخاب نمایند. افرادی که در مورد خطر آمالگام سؤال می کنند، نهایتاً بیشتر احتمال دارد که این نوع ترمیم را برای خود انتخاب کنند، زیرا اطلاعات نادرست آنها توسط دندانپزشک تصحیح شده و متوجه اشتباه خود می گردند.

برای نخستین بار «دندان روی تراشه» ابداع شد

محققان برای نخستین بار یک «دندان روی تراشه» ساخته اند که در حقیقت بخشی کوچک از عاج دندان آسیا روی یک تراشه است. هدف آنها بررسی واکنش های پوسیدگی دندان را بررسی کنند.

هر روز نمونه های بیشتری از «اندام روی تراشه» در تحقیقات علمی ساخته می شود. اندام روی تراشه در حقیقت بافت های زنده زیست شناختی هستند که از آن برای تقلید عملکردهای یک عضو خاص بدن استفاده می شود. اکنون دانشمندان برای نخستین بار دندان روی یک تراشه را ساخته اند که عملکرد دندان دارای پوسیدگی را تقلید می کند.

 محققان دانشگاه بهداشت و علوم اورگان در آمریکا این اندام روی تراشه را ساخته اند. دندان روی تراشه مذکور حاوی یک تکه بسیار کوچک از عاج دندان آسیا است که بین دو تکه لاستیک قرار گرفته است. کانال هایی در لاستیک ها حفر شده اند که اجازه می دهند مایعی در اندام روی تراشه مذکور جریان یابد. این روند در حقیقت فرایند نفوذ پوسیدگی در مینای دندان را نشان می دهد که طی آن باکتری وارد دندان می شود.

محققان با استفاده از میکروسکوپ توانستند واکنش این نمونه را بررسی کنند. با کمک این فناوری می توان روش هایی برای جلوگیری از پوسیدگی دندان یا مواد بهتری برای پرکردن پوسیدگی ها تولید کرد. علاوه بر آن از فناوری دندان روی تراشه می توان برای ارتقای درمان هر فرد استفاده کرد.

لوییز برستاسونی محقق ارشد پژوهش می گوید: در سال های آینده دندانپزشکان می توانند با کشیدن یک دندان بیمار و قرار دادن آن در تراشه چگونگی واکنش مواد پرکننده پوسیدگی ها را بررسی کنند. به این ترتیب آنها می توانند بهترین درمان برای یک بیمار را بیابند.

رئیس انجمن دهان و فک و صورت ایران مطرح کرد؛ کیست‌هایی که در لثه می تواند تبدیل به تومور شود

بهزاد رهسپار، درباره موضوع دندان‌های عقل و اقدامات پیشگیرانه، اظهار داشت: دندان‌های عقل حدود۱۶ تا ۱۸ سالگی به دو سوم رشد خود می‌رسد و در این سنین باید حتماً همه افراد یک عکس رادیولوژی OPG داشته باشند تا از این طریق تشخیص داده شود که آیا فضای کافی برای رویش دندان عقل وجود دارد یا خیر و در غیر این صورت اقدامات لازم توسط جراح فک و صورت گیرد.

وی افزود: دندان‌های عقل قبل از رویش به صورت کیست طبیعی بوده و به تدریج زمانی که از حالت نهفتگی خارج می‌شوند این کیست از بین می‌رود ولی زمانی که فضای کافی برای رویش دندان عقل وجود نداشته باشد این کیست از بین نرفته و زیر لثه باقی می‌ماند و می‌تواند عوارضی را برای فرد برجای گذارد.

رئیس انجمن دهان، فک و صورت ایران ادامه داد: در صورتی که این کیست در لثه وجود داشته باشد باید حتماً خارج شود چرا که در صورت تغییر شکل می‌تواند تبدیل به کیست‌های دیگر و یا تومور شود و از آنجایی که این مشکل دردی برای بیمار ندارد فرد به  جراح فک و صورت مراجعه نمی‌کند و به صورت تدریجی این کیست می‌تواند مشکل آفرین شود.

رهسپار خاطرنشان کرد: از آنجایی که پیشگیری مهم‌تر از درمان است و برای بیماری‌هایی همچون دیفتری و کزاز قبل از ابتلا واکسن تزریق می‌شود در مورد دندان‌های عقل نیز باید به موقع اقدام کرد و تا ۱۸ سالگی که دو سوم دندان عقل تشکیل شده بدون عارضه آن را خارج کرد چرا که پس از آن می‌تواند این مسئله به صورت پیچیده تر انجام گیرد.

وی گفت: زمانی که فضا برای رویش دندان عقل به صورت کافی وجود نداشته باشد ریشه دندان به صورت عمقی پیشروی می‌کند و می‌تواند به عصب حسی گوشه لب آسیب برساند و هر چقدر هم که جراح حاذق باشد ممکن است در درمان و کشیدن دندان عقل، کم حسی در لب ایجاد شود.

این جراح دهان، فک و صورت خاطرنشان کرد: همچنین وجود دندان‌های عقل  نیمه رویش یافته می‌تواند مشکل در زدن  مسواک ایجاد کند و سایر دندانها را از این طریق دچار پوسیدگی سازد از طرفی دندان عقل نیز می‌تواند سبب ماندن بقایای غذا و مواد خوراکی بین دندان‌های ۸ و ۷ شده که دندان‌های مجاور در معرض آسیب قرار می‌گیرند احتمال عفونت لثه نیز وجود دارد و سبب بوی بد دهان می گردد.