بیماری لثه مربوط به التهاب لثه ها است که این التهاب می تواند به تدریج پیشرفت کرده و استخوان اطراف دندان که وظیفه نگه داشتن دندان را در محل بر عهده دارد، تحت تاثیر قرار دهد. این التهاب لثه در نتیجه عملکرد باکتری های موجود در پلاک دندان که یک سطح بی رنگ و چسبنده تشکیل شده بر روی دندان ها است، ایجاد می شود.
بیماری لثه مربوط به التهاب لثه ها است که این التهاب می تواند به تدریج پیشرفت کرده و استخوان اطراف دندان که وظیفه نگه داشتن دندان را در محل بر عهده دارد، تحت تاثیر قرار دهد. این التهاب لثه در نتیجه عملکرد باکتری های موجود در پلاک دندان که یک سطح بی رنگ و چسبنده تشکیل شده بر روی دندان ها است، ایجاد می شود. اگر دندان ها به صورت روزانه با مسواک زدن و نخ دندان کشیدن تمیز نشوند، امکان تشکیل پلاک وجود دارد و باکتری های موجود در پلاک دندان نه تنها بر دندان ها تاثیر می گذارند، بلکه علاوه بر این می توانند بر بافت لثه ها و استخوان نگهدارنده دندان ها نیز تاثیر مخرب داشته باشند و باعث تحلیل لثه شوند. به این ترتیب و به دلیل تحلیل تدریجی استخوان احاطه کننده ریشه دندان، احتمال لق شدن دندان ها در دهان وجود دارد و ممکن است لازم باشد دندان توسط دندان پزشک کشیده شود.
علائم
بیماری لثه می تواند در هر سنی ایجاد شود، اما احتمال ابتلا به این بیماری در بین افراد بزرگسال بیشتر است. اگر این بیماری در مراحل اولیه آن تشخیص داده شود، بیماری های لثه را می توان با مراجعه به دندان پزشک درمان کرد. اگر شما با علائم زیر مواجه شدید لازم است به منظور درمان بیماری لثه به دندانپزشک مراجعه کنید:
التهاب لثه، تورم یا حساس شدن آنها.
در زمان مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن خونریزی لثه وجود داشته باشد.
دندان ها به خاطر تحلیل لثه ها بلندتر از حالت عادی به نظر برسند.
لثه ها از روی دندان ها جدا شده یا کنار بروند.
ایجاد تغییر در وضعیت قرارگیری دندان ها در کنار یکدیگر در زمان جویدن یا گاز گرفتن مواد غذایی.
خارج شدن چرک از بین دندان ها و لثه ها.
بوی بد مداوم دهان یا وجود مزه بد در دهان.
علت
بیماری لثه می تواند در نتیجه تعدادی از عوامل برای فرد ایجاد شود، اما عدم رعایت مناسب بهداشت دهان و دندان رایج ترین علت ابتلا به این بیماری است. رعایت نکردن مناسب بهداشت دهان همچون عدم مسواک زدن مناسب یا منظم می تواند باعث ایجاد پلاک بر روی دندان ها شود، چرا که دهان مملو از باکتری ها است که با ترکیب آنها با ذرات غذایی کوچک و بزاق امکان تشکیل یک لایه از پلاک بر روی دندان ها وجود دارد. هنگامی که این پلاک ها در معرض مواد غذایی و نوشیدنی های دارای سطح بالای کربوهیدرات (مواد غذایی شیرین یا حاوی نشاسته) قرار بگیرند، این کربوهیدرات ها به انرژی مورد نیاز برای فعالیت باکتری ها تبدیل می شود و به این ترتیب در دهان اسید ترشح خواهد شد. با گذشت زمان اسید ترشح شده در پلاک ها باعث از بین رفتن سطح دندان و ایجاد پوسیدگی می شود. علاوه بر این باکتری های موجود در پلاک ها می توانند باعث ایجاد آسیب به لثه ها شوند و باعث التهاب و در مواردی عفونت لثه شود. امکان پاک کردن پلاک ها به سادگی با استفاده از مسواک زدن و نخ دندان کشیدن دندان ها وجود دارد، اما این پلاک ها می توانند به تدریج سفت شده و در صورت پاک نشدن تبدیل به ماده ای به نام جرم شوند. جرم لایه ای است که محکم تر از پلاک به دندان می چسبد و امکان پاک کردن آن فقط با مراجعه به دندان پزشک وجود دارد.
در عمل بیماری لثه سه مرحله اصلی دارد
ژنژیویت یا التهاب لثه: ژنژیویت اولین مرحله از بیماری لثه است که با التهاب لثه ها به خاطر پلاک های تجمع یافته در مجاورت لثه همراه است. اگر مسواک زدن و نخ دندان کشیدن روزانه نتواند باعث حذف پلاک روی دندان شود، به واسطه فعالیت باکتری های موجود در پلاک های دندانی، احتمال ابتلا به بیماری لثه (ژنژیویت یا التهاب لثه) وجود دارد. در این زمان شما ممکن است با خونریزی لثه ها در زمان مسواک زدن و نخ دندان کشیدن مواجه شوید. در مراحل اولیه بیماری لثه، امکان بازیابی آسیب وارد شده وجود دارد و در این مرحله از بیماری استخوان و بافت نگه دارنده دندان هنوز تحت تاثیر قرار نگرفته است.
پریودنتیت: در این مرحله، استخوان اطراف دندان و فیبرهای نگهدارنده آن به صورت غیر قابل برگشت دچار آسیب می شوند. در این زمان ممکن است تشکیل پاکت (حفرات کیسه مانند بین دندان و لثه) در زیر خط لثه شروع شود و این پاکت ها محل گیر افتادن غذا و مواد باقیمانده در دهان است که گاهی می تواند باعث عفونت لثه شود. در صورت مشاهده این مشکل استفاده از روش درمانی مناسب توسط دندانپزشک و بهبود وضعیت بهداشت دهان و دندان در منزل معمولاً می تواند از بدتر شدن بیماری لثه جلوگیری کند.
پریودنتیت پیشرفته: پریودنتیت پیشرفته آخرین مرحله از بیماری لثه است که در آن فیبرها و استخوان نگهدارنده دندان ها تخریب می شوند و این تخریب می تواند باعث سست شدن دندان ها یا حرکت آنها در دهان شود. این مشکل می تواند بر وضعیت گاز گرفتن دندان ها تاثیر گذارد و اگر نتوان با استفاده از روش های درمان پیشرفته دندان ها را نجات داد، ممکن است نیاز به کشیدن دندان وجود داشته باشد
عوامل متعددی وجود دارد که می تواند فرد را در معرض ابتلا به بیماری لثه قرار دهد.برخی از این عوامل به شرح زیر می باشند:
بهداشت نامناسب دهان
تغذیه بد
کشیدن سیگار
بالا رفتن سن
عوامل ژنتیکی
تغییرات هورمونی
برخی از داروها
استرس
عفونت های ویروسی و قارچی
بیماریهای سیستمیک (مانند دیابت)
بیماریهایی که ایمنی فرد را کاهش می دهند (مانند ایدز)
بارداری
درمان های ارتودنسی
پیشگیری و درمان بیماری لثه
مسواک کردن مرتب و به روش صحیح، همان گونه که باعث سلامت دندان ها می شود،سلامت لثه ها را نیز تأمین می کند. برخلاف تصور برخی از مردم که با شروع بیماری لثه و خون ریزی از آن در هنگام مسواک کردن،استفاده از مسواک را ترک می کنند،باید گفت در این هنگام مسواک کردن را بایستی بادقت و توجه بیشتری انجام داد. حتی لازم است تعداد دفعات مسواک کردن را ببیشتر کرد. معمولا در خیلی از موارد مسواک کردن صحیح باعث بهبود بیماری لثه می شود همین طور استفاده از نخ دندان در سلامت لثه ها بسیار مفید است زیرا پلاک میکروبی در نواحی بین دندانی تجمع بیشتری دارد و برداشتن آنها توسط نخ دندان،به سالم ماندن لثه ها کمک می کند. استفاده از دهان شویه آب نمک ( نصف قاشق چایخوری نمک در یک لیوان آب جوشیده سرد شده ) همراه با ماساژ لثه ها نیز مؤثر می باشد. اگر بر روی دندانها جرم تشکیل شده باشد، لازم است حتماً دندان ها جرم گیری شوند. برخی از مردم جرم گیری را برای مینای دندان مضر می دانند . ولی برخلاف تصور آنها،جرم گیری نه تنها برای دندان ضرری ندارد، بلکه برداشتن مواد خشن و پلاک میکروبی از سطح دندان ، به سلامت لثه ها نیز کمک می کند.
اصله بین دندان ها چگونه با ارتودنسی درمان میشود؟
دیاستما یا (Diastema) به ایجاد فاصله یا گپ بین دندان ها اشاره دارد و میتواند بین دو دندان یا بین تمام دندان ها وجود داشته باشد. مهمترین معضل در خصوص فاصله بین دندان ها بر هم خوردن طرح لبخند، مشکل در جویدن غذا و دشواری در ادای کلمات به شکل صحیح است. چنانچه دیاستما در دندان های جلو ایجاد شده باشد زیبایی لبخند را بیشتر به خطر میاندازد و درمان یا اصلاح آن با ارتودنسی و لمینیت دندان و … در اولویت قرار میگیرد. ادامه این مقاله را بخوانید تا با علل، نحوه درمان یا اصلاح و روش های پیشگیری از دیاستما آشنا شوید. چنانچه شما هم بین دندان هایتان فاصله افتاده خواندن این مقاله به شما توصیه میشود.
علل دیاستما: علت ایجاد فاصله بین دندان چیست؟
دیاستما مشکل شایعی است که معمولا طیف وسیعی از عوامل باعث ایجاد آن میشوند. اما به طور کلی دو عامل اصلی میتوانند در شکل گیری فاصله بین دندان نقش داشته باشند:
•شکل و اندازه دندان ها
•شکل و سایز استخوان فکین
سایر علل دیاستما عبارتند از:
اندازه غیر طبیعی دندان و فک
زمانی که دندان های یک شخص کوچکتر از حد طبیعی باشند طبیعی است که ما بین آن ها فاصله قابل توجهی وجود داشته باشد. و زمانی که فک بزرگتر از حالت عادی باشد نیز به طور مشابه فواصل زیادی بین دندان ها به وجود می آید. هر دو مشکل ذکر شده میتواند مستقیما ناشی از مسائل ژنتیکی باشد. پس به نوعی میتوان دیاستما را یک مشکل ارثی و ژنتیکی دانست
عادات نامناسب تغذیه ای یا دهانی
عادات نامناسب دهانی چه در کودکان و چه در بزرگسالان میتواند باعث ایجاد فاصله بین دندان ها شود. کودکانی که اغلب اوقات و به کرات انگشتان خود را میمکند به شدت در معرض انواع مشکلات ارتودنسی و ایجاد فاصله یا دیاستما بین دندانی هستند
رفلکس بلع اشتباه
ریفلاکس یا رفلاکس بلع، اشاره به نحوه قورت دادن مواد غذایی یا بلع هر چیزی دارد. رفلاکس بلع طبیعی، به گونه ای است که حین قورت دادن ، زبان را به سقف دهان میچسبانیم. اما در رفلاکس اشتباه، ما به جای کام ، زبان را به دندان های جلویی میزنیم که آن هم ممکن است باعث ایجاد فاصله بین دندان ها شود گرچه اغلب آن را معلول فواصل دندانی میدانند و نه علت اولیه ایجاد این مشکل .
بیماری لثه
انواع بیماری لثه شامل پریودنتیت میتوانند در شکل گیری دیاستما نقش داشته باشند. در این بیماری ها بافت لثه عفونی شده و اگر این عفونت برطرف نشود بافت لثه تحلیل رفته و نه تنها ریشه دندان در معرض دید قرار میگیرد که بین دندان ها نیز فاصله می افتد.
پریودنتیت میتواند به لق شدن دندان، افتادن آن و سرانجام ایجاد فاصله بیش از حد بین دندان ها منجر شود. علائم بیماری های لثه میتواند شامل قرمزی و متورم شدن لثه، لق شدن دندان ها، و خونریزی از بافت لثه باشد.درمان دیاستما: چگونه فاصله بین دندان ها را ببندیم؟
برای بستن فواصل بین دندانی همه چیز به میزان و اندازه فاصله ها دارد. گاهی اوقات فواصل آنقدر کم هستند که نیازی به بستن آن ها نیست. و برعکس گاهی به دلیل زیاد بودن فاصله ها نیاز است که یک روش اصلاح دندانپزشکی برای بستن این فاصله ها در نظر گرفته شود. در ادامه با انواع روش های بستن این فواصل آشنا خواهید شد.
درمان ارتودنسی برای بستن فواصل یا دیاستما
درمان ارتودنسی از مهمترین روش های بستن دیاستما است. این مشکل را متخصص ارتودنسی با کمک انواع دستگاه های ارتودنسی دندانها برطرف میکند. رایجترین دستگاه برای اصلاح دیاستما ارتودنسی ثابت فلزی است ، همچنین میتوان با ارتودنسی نامرئی و گاهی پلاک های شفاف ارتودنسی آن را اصلاح کرد.
اگر برای بستن فواصل نمیخواهید از بریس کمک بگیرید به متخصص ارتودنسی خودتان بگویید از روش های دیگر برای این منظور استفاده کند زیرا آن ها با تمام روش های درمان و اصلاح دیاستما آشنا هستند
روکش ها و ونیرهای دندانی
استفاده از روکش های دندان بهترین روش برای پنهان کردن فواصل یا ترمیم ظاهری آن ها است. روکش های دندانی و یا ونیر ها به طور گسترده در حوزه دندانپزشکی زیبایی و ترمیم دندان بکار برده میشوند. مهمترین ونیر دندانی لمینت سرامیکی دندان است که علاوه بر برطرف کردن مشکل ، به زیبایی و اصلاح طرح لبخند نیز کمک میکند. سایر روش های زیبایی دندان برای بستن فواصل عبارتند از:
•ونیر کامپوزیت
•کامپوزیت دندان ( باندینگ دندان )
چنانچه یک یا تعدادی از دندان های خود را از دست داده اید و فواصل قابل توجهی در لبخند شما ایجاد شده است میتوانید از روش جایگزین دندان مانند ایمپلنت دندان، پروتز یا بریج دندان استفاده کنید. بریج ها ساده ترین و کم هزینه ترین روش جایگزینی دندان ها هستند.
عمل جراحی لثه
همانطور که میدانید لثه ها اطراف تاج دندان را احاطه کرده اند و حتی به صورت جزئی مابین دندان ها قرار دارند. زمانی که بافت لثه دچار تورم شده یا رشد کند، با وارد کردن فشار به دندان ها میتوانند باعث فاصله گرفتنشان شوند. در این حالت فاصله ای مابین دندان ها ایجاد میشود که عمدتا این فاصله با بافت لثه پر شده است. متخصص دندانپزشکی زیبایی و ترمیم دندان ، پس از عمل جراحی روی بافت لثه که توسط متخصص لثه انجام میشود و اقدام به حذف بافت اضافی میکند ، فاصله بین دندانی یا دیاستما را میبندد.
پیشگیری از دیاستما: نحوه پیشگیری از ایجاد فاصله بین دندان ها چگونه است؟
افرادی که با مشکل وجود فاصله بین دندان ها مواجه هستند میتوانند بدون هیچ دغدغه اضافی و به راحتی مشکلشان را حل کنند. از همه مهمتر روش هایی وجود دارد که شما با کمک آن ها میتوانید از بروز این مشکل پیشگیری کنید. در ادامه با برخی از روش های پیشگیری از ایجاد فاصله بین دندان ها آشنا خواهید شد.
•بیماری های لثه شامل التهاب و عفونت بافت لثه هستند که میتوانند باعث ایجاد فواصل بین دندانی شوند پس با مراقبت از لثه مانع از ایجاد دیاستما شوید.
•به کودک خود اجازه مکیدن انگشتش را ندهید و در صورت نیاز از کمک گرفتن جهت ترک عادت دریغ نکنید .
•به کودکان خود نحوه صحیح خوردن مواد غذایی و بلع لقمه ها را آموزش بدهید
•بهداشت دهان و دندان خود را ارتقاء دهید
•هر ۶ ماه یکبار به کلینیک دندانپزشکی مراجعه کنید.
طبق گفته دندانپزشکان آمریکایی دندان عقل بین سنین ۱۷ الی ۲۵ سالگی رشد میکند و پشت دندانهای آسیاب عقب قرار میگیرند تعداد آنها ۴ تا میباشد و در هر دو فک بالا و پایین دیده میشود. اما رشد این دندان در هر فرد متفاوت است و شاید شما هم جزو آن دسته افرادی هستید که با دندان عقل تان مشکلهای زیادی دارید پس بهتر است با ما همراه شوید. اگر شما از دندانهای خود عکس بگیرید و به دندانپزشک مراجعه کنید میتوانید از نهفته بودن دندان عقل مطلع شوید و بنا بر تشخیص دندانپزشک برای دندان عقل تصمیم گیری نمایید زیرا گاهی اوقات ممکن است دندان عقل نهفته شما به دندانهای دیگر آسیب برساند بنابراین باید دندان عقل را بکشید و یا جراحی کنید. حالا بهتر میتوانید درک کنید که چرا برخی دندان عقل را یک دندان دردسر ساز میدانند.
چرا بعضیها دندان عقل ندارند
گاهی اوقات ممکن است بین بازه ۱۷ تا ۲۵ سالگی با درد دندان عقل به دندانپزشک مراجعه نمایید و با بررسی دندانپزشک دندان عقل را از لثه خارج نمایید اما اگر دندان عقل شما بعد از سن ۳۰ سالگی دیگر با درد و تورم همراه نبود دیگر نیازی به خارج کردن دندان عقل ندارید. باید بگوییم شاید کشیدن دندان عقل و جراحی آن کمی دردسر داشته باشد اما نکشیدن آن هم میتواند دردسرهای بیشتری به همراه داشته باشد. عفونتهای ایجاد شده توسط دندان عقل میتواند به بافت استخوانهای لثه هم آسیب بزند بنابراین بهتر است تا دیر نشده برای درد دندان عقل خود راه چارهای بیابید.
لازم است بدانید دلیل خارج نکردن دندان عقل میتواند متفاوت باشد. بنابراین لازم است بررسی شود جزو کدام دسته هستید. عدهای هستند که دندان عقل دارند ولی این دندان نهفته است و هیچ گاه در نمیآید زیرا فضای کافی برای بیرون آمدن را ندارد بنابراین سالها در استخوان فک باقی میماند و هیچ گاه در نمی اید.
گاهی اوقات ممکن است دلیل در نیاوردن دندان عقل ژنتیکی باشد و مربوط به ژن افراد باشد طبق مطالعات انجام شده کسانی که مغز بزرگتری دارند فضای کمتری برای دندانهای عقل دارند. شاید هم دندان عقل داشته اید و قبلاً آن را کشیده اید و یا جراحی کرده اید و به خاطر نمیآورید. به هر حال داشتن یا نداشتن دندان عقل از این سه حالت خارج نمیشود.
علت درنیامدن دندان عقل
دندان عقل فقط در صورتی باید کشیده شود که علل بالینی داشته باشد و یا به دلیل نهفتگی آن نیاز به جراحی داشته باشد. در برخی مواقع هم کشیدن دندان عقل ضروری نیست و میتوانید از آن برای عمل جویدن استفاده کنید البته تا زمانی که دچار پوسیدگی نشود و به دندانهای دیگر آسیبی وارد نکند. اگر فک شما جای دندان عقل را نداشته باشد لازم است برای جراحی دندان عقل و یا کشیدن آن اقدام کنید. همه افراد ۴ دندان عقل دارند که در صورتی خرابی و پوسیدگی لازم است برای برطرف کردن این مشکل به دندانپزشک مراجعه کنید.
گاهی اوقات نکشیدن دندان عقل میتواند در زیبایی ظاهری دندانهایتان مشکل ایجاد نماید زیرا فشاری که دندان عقل برای بیرون آمدن به دندانهای دیگر وارد میکند ممکن است منجر به کج شدن دندانها شود بنابراین لازم است قبل از درآمدن دندان عقل فضای لثه را بررسی کنید تا در صورت نبود فضای کافی برای بیرون آمدن دندان عقل اقدام به کشیدن و یا جراحی آن نمایید، زیرا این دندان میتواند باعث ناهماهنگی و کج شدن دندانهای شما شود.
عادی، با اشاره به اینکه تعهدات بستههای دندانپزشکی بیمه سلامت در حال حاضر تنها خدمتی است که رویکرد پیشگیری دارد و نسبت به بستههای بیمههای پایه یکی از مترقیترین تعهدات در بستههای خدمتی است، افزود: هزینههای سلامت دهان و دندان با این تعهدات، کمتر از یک درصد را تشکیل میدهد. ولی پیش بینی ما از سرانه این بود که یک درصد هزینه بیمهها باید شامل خدمات دندانپزشکی باشد.
وی ادامه داد: در زمان تاسیس سازمان بیمه خدمات درمانی حدود ۵۲ خدمت دندانپزشکی تحت پوشش بیمه سلامت بود. در سال ۸۳ پیشنهادی در شورای عالی بیمه مطرح و بسته خدمت با رویکرد ارائه خدمات درمانی به کودکان اصلاح شد. این ۵۲ خدمت به ۱۴ خدمت تبدیل شد که مهمترین خدمات آن شامل ترمیم دندانهای اولین آسیای کودکان زیر ۱۲ سال بود.
عضو کمیته سلامت سازمان بیمه سلامت ایران، گفت: این دندان اولین دندان دائمی است که از ۷ سالگی رویش پیدا میکند. ترمیم این دندان جزو تعهدات بیمه قرار گرفت که یک تحول بزرگ در سیستم بیمه دندانپزشکی محسوب میشد. در این زمینه قرار شد آموزش و پرورش اطلاع رسانی کند و پیش بینی میشد نزدیک به ۲۰ میلیارد تومان در سال اول هزینه داشته باشد، اما حدود ۲ میلیارد تومان هزینه برداشت و به مرور در بودجه سال بعد کم شد. در سال ۹۲ این موضوع مطرح شد که دندانپزشکی را با رویکرد پیشگیری در نظر بگیریم.
وی افزود: در سال ۹۲ در شورای عالی بیمه سلامت، این بسته به تعهد اضافه شد که فیشور سیلانت، وارنیش فلوراید، فلوراید تراپی، و آموزش بهداشت هم جزو تعهدات بیمه قرار بگیرد و سن ۱۲ سال نیز به ۱۴ سال ارتقاء یافت و همه نوع ترمیم مورد تعهد قرار گرفت به نحوی که در مرحله اول خدمات پیشگیری مورد توجه قرار گرفت و در صورت پوسیدگی، فرد میتوانست تا ۱۴ سالگی دندان را پر کند. با وجود این بستری که فراهم شده و ۲ هزار مرکز دندانپزشکی طرف قرارداد و درمانگاههای دولتی، کسی از این امکانات و شرایط به نحو احسن استفاده نمی کرد که شاید علت آن عدم اطلاع باشد.
عضو کمیته سلامت سازمان بیمه سلامت ایران، بیان کرد: در سال ۹۳ این بحث مطرح بود که بسته بیمه روستایی دچار تحولاتی شود. این موضوع را در آن زمان مطرح کرده و گفتیم که بسته خدمات دندانپزشکی هم جزو بیمه روستایی شود. در حال حاضر در روستاها بر اساس بسته خدمتی، خدمات دندان پزشکی ارائه می شود. این خدمات جزو بسته بیمههای پایه است که همه بیمههای پایه این خدمات دندان پزشکی را تحت پوشش دارند.
معادی گفت: یکی از مسئولیتهای سازمان بیمه سلامت این است که مردم را نسبت به سلامت دهان و دندان آگاه کرده و خدمات بیمه سلامت را نیز به مردم در این زمینه معرفی کند. یکی از روشهای اصلاح سبک زندگی، ارائه آموزش به افراد برای تغییر است تا این موضوع باعث کاهش هزینهها شود. یعنی اگر سبک زندگی افراد به شکلی باشد که کمتر بیمار شوند، هزینهای به بیمهها وارد نمیشود.