از سال ۱۳۴۳، روز ۲۴ دی‌ماه، سال‌روز تأسیس جامعه دندانپزشکی ایران به نام «روز دندانپزشکی» نامیده شد و در تقویم‌های آن زمان منعکس گردید. در این روز تلاش همه جانبه‌ای از طرف جامعه دندان پزشکی ایران با همکاری صدا و سیما و سه وزارت خانه (آموزش و پرورش، دفاع، کار و امور اجتماعی) برای شناساندن و گسترس بهداشت دهان در سطح جامعه و به‌خصوص مدارس سراسر کشور صورت می‌گرفت. استقبال مخاطبین از این حرکت موجب شد از سال سوم، روز دندانپزشکی به «هفته دندانپزشکی» تبدیل شود.
در سال‌های اول پس از انقلاب، روز دندانپزشکی تغییر کرد. مجلس شورای اسلامی در۲۳ فروردین سال۱۳۶۰ به‌‌منظور گسترش و پیشرفت خدمات درمانی و بهداشتی دهان و دندان در مناطق محروم کشور و روستاها، قانونی با عنوان «طرح تربیت بهداشت‌کاران دهان و دندان» را تصویب کرد. در این قانون، مجلس، وزارت بهداشت و درمان را موظف کرد که داوطلبانی را برای تربیت در این دوره، جذب کند و پس از دادن آموزش‌های لازم، با مدرک فوق دیپلم، آنان را در مناطق محروم به خدمت گمارد تا از این طریق، ضمن ارائه خدمات اولیه، از شیوع بیماری‌های دهان و دندان جلوگیری نموده و اصل پیشگیری را مورد نظر قرار دهند.
هیات وزیران در تاریخ اول دی‌ماه ۶۲، بنا به پیشنهاد جامعه اسلامی دندانپزشکان ایران، روز بیست و سوم فروردین‌ماه هر سال را که مصادف با تاریخ تصویب این طرح بود را به عنوان روز دندانپزشک نامگذاری کرد
دکتر محمد صادق احمد آخوندی، رییس جامعه اسلامی دندانپزشکان، به عنوان پیشنهاد دهنده روز دندانپزشکی، ضمن دفاع از مصداق این نامگذاری می‌گوید: انتخاب تاریخ تصویب قانون بهداشتکار دهان و دندان برای نامگذاری روز دندانپزشکی در شرایطی صورت گرفت که تعداد دندانپزشکان در کشور بسیار کم بود و توزیع جمعیتی آنان به نسبت جمعیت اصلا مناسب نبود. در بسیاری از شهرهای کشور دندانپزشکی وجود نداشت و حتی در شهرهای بزرگ نظیر تهران مردم ناچار بودند برای درمان‌های دندانپزشکی به افراد تجربی و دندان‌ساز مراجعه کنند، که صلاحیت انجام این کارها را نداشتند. هدف از تصویب طرح تربیت بهداشتکار دهان و دندان این بود که ریشه رجوع مردم به افراد غیر متخصص خشکانده شود. انتخاب این تاریخ برای روز دندانپزشکی، فرصتی برای فرهنگ‌سازی و مصداق مناسبی برای ترویج این تفکر بود که خدمات دندانپزشکی باید توسط دندانپزشک انجام شود.
یادداشت دکتر شوآن سِلارز، متخصص حقوق و اخلاق دندانپزشکی از دانشگاه بدفوردشایر انگلستان در ژورنال انجمن دندانپزشکی بریتانیا
این روزها تب ارتودنسی از راه دور جامعه را فرا گرفته و به نظر می‌رسد تمایل به استفاده از این تکنولوژی غیرقابل‌اجتناب باشد. باید گفت افزایش تعداد کارخانه‌هایی که سعی می‌کنند دندانپزشکان را دور بزنند و کیت‌های ارتودنسی خود را مستقیم به دست بیمارانی که رویای دندان‌های صاف و مرتب دارند برسانند، طبیعتاً و به‌درستی مورد سرزنش قرار گرفته است.
اما یادداشت من راجع به این کارخانه‌ها نیست؛ بلکه راجع به این است که بعد از این مرحله چه اتفاقی قرار است برای دندانپزشکی بیفتد؟
می‌توان گفت ارتودنسی از راه دور، یکی از نمودهای پیشرفت تکنولوژی به شمار می‌آید. چرا که این امکان را فراهم آورده که تمام یا حداقل، قسمت عمده‌ای از این درمان پیچیده بدون حضور دندانپزشک انجام شود؛ اما حالا که ارتودنسی که یکی از پیچیده‌ترین درمان‌های
دندانپزشکی است می‌تواند بدون تجهیزات دیجیتال و دخالت مستقیم متخصص انجام شود، چه آینده‌ای در انتظار درمان‌های دیگر این رشته است؟
این روزها تجهیزاتی مثل ماشین‌های میلینگ، پرینترهای سه‌بعدی و اسکنرها به مطب‌های دندانپزشکی راه پیدا کرده‌اند و تکنولوژی در خدمت هوش مصنوعی قرار گرفته است؛ اما وقتی توانایی بیمار در کنترل درمان‌های خود افزایش می‌یابد، جایگاه دندانپزشک عمومی چه می‌شود؟
آینده نه‌چندان دوری را تصور کنید که روشی دقیق و قابل‌قبول برای تشخیص پوسیدگی دندان‌ها با استفاده از یک ابزار دستی، شبیه اسکنرهای سه‌بعدی داشته باشیم. به‌این‌ترتیب به‌زودی شاهد خواهیم بود که یاد گرفتن کار با یک ماشین و دستگاه‌های کوچک می‌تواند سودمندتر از چکاب دندان توسط دندانپزشک باشد و علاوه بر این، استفاده از این ابزارآلات، یک راه نسبتاً ساده برای پیشنهاد طرح‌های مختلف درمان به شمار می‌رود.
تا اینجای کار، مدام درباره پیشرفت روش‌های تشخیص و خروجی‌های بهتر صحبت کردیم و جنبه مثبت کار را دیدیم. بخش عمده‌ای از دندانپزشکان ممکن است بتوانند از این مرحله گذر کنند؛ چرا که با گذشت زمان این تکنولوژی‌ها، کوچک‌تر و قابل‌دسترس‌تر می‌شوند و دندانپزشکان بیشتری می‌توانند آنها را در اختیار داشته باشند؛ اما چه می‌شود اگر استفاده از این ابزارآلات آن‌قدر ساده شود که دیگر نیازی به دندانپزشک نباشد؟
در نهایت، روزی می‌رسد که شخصی تمام این تکنولوژی‌ها را در یک مسواک جمع می‌کند و هر روز افراد می‌توانند میزان سلامتی دندان‌هایشان را تخمین بزنند، توصیه‌هایی درباره مراقبت از دهان و دندان‌هایشان دریافت کنند و بفهمند چه زمانی باید به دندانپزشک مراجعه کنند.
روزی دندانپزشک سیلیکونی داخل مسواک برای افراد وقت معاینه مراجعه به مطب دندانپزشک واقعی می‌گیرد و به دندانپزشک توصیه می‌کند که چه درمانی باید بر روی دندان‌های بیمار انجام دهد. شاید آن روز خیلی دور به نظر برسد، اما اگر این‌طور فکر می‌کنید، زمانی را به یاد بیاورید که برای یک عکس گرفتن مجبور بودید دوربین عکاسی جدای از تلفن همراهتان داشته باشید. آیا دوره خیلی دوری است؟
تکنولوژی بسیار سریع‌تر از آنچه بسیاری از ما بتوانیم به آن برسیم حرکت می‌کند و این تغییرات، چالش‌های جدیدی را در زمینه اخلاق پزشکی و نگرانی‌هایی که دست به گریبان همه می‌شود به وجود می‌آورد. به راستی این روند تا کجا می‌تواند پیش برود؟ آیا باید از اینکه کامپیوترها به دندانپزشکان بگویند چه درمانی را انتخاب کنند خوشحال باشیم؟ اگر آنها آن‌قدر پیشرفته شوند که خودشان درمان‌ها را انجام دهند چه می‌شود؟
برای بررسی این سؤالات، باید قادر باشیم آینده را پیش‌بینی کنیم و خودمان آن را تحت کنترل درآورده و شکل دهیم و باید گفت یک جا نشستن و تماشای این رویدادها انتخاب مناسبی نخواهد بود.
بهزاد هوشمند، در مراسم افتتاحیه هجدهمین کنگره بین المللی جراحان دهان، فک و صورت در سالن همایش هتل المپیک، افزود: این سند بعد از تصویب شورای عالی گسترش وزارت بهداشت، به منظور توسعه کار به عنوان سند کشوری در دبیرخانه در دستور کار قرار می گیرد.
وی اظهار امیدواری کرد که نمایندگان مجلس به خصوص کمیسیون بهداشت و درمان، اهتمام جدی به مصوبات کارشناسی در کشور داشته باشد.
هوشمند با اشاره به اینکه اکنون وضعیت خوبی در این زمینه نداریم ، بیان داشت: وضعیت ما در مقطعی درراستای توسعه زیرساخت مدار نبوده و این روند باید تغییر و کیفیت آموزش ارتقاء یابد، باید همه انجمن های حوزه پزشکی پای کار بیایند تا موفق به انجام این کار بزرگ در کشور شویم.
دبیر شورای آموزش دندانپزشکی و تخصصی وزارت بهداشت، با اشاره به اینکه برای ارتقای خدمات درمانی و تخصصی در کشور نیاز به همدلی داریم، افزود: بزرگ ترین مشکل در مدیریت کشور، جزیره ای عمل کردن است و این کار سبب آسیب شده است.
وی افزود: کانون های خودمختار هستیم و به نظر نمی رسد این روش کار کردن برای سلامت در کشور مطلوب باشد و با همدلی بیشتر و پای کار آمدن در کنار بخش دولتی قطعا می توان ثمرات بسیار مفیدی در کیفیت آموزش و خدمات، داشت.
هوشمند بیان داشت: رشته جراحی فک و صورت پل ارتباطی بین دندانپزشکی و پزشکی است و جایگاه خاص و ویژه ای برای موفقیت های رشته دندانپزشکی کشور داشته است، حدود پنج رشته فلوشیپ در جراحی فک و صورت داریم که امیدواریم این تعداد توسعه یابد، همچنین اکنون حدود ۲۴۰ رزیدنت در حال تحصیل هستند.
ضا شریفی دبیر اجرایی کنگره بین المللی جراحان فک و صورت، گفت: این کنگره دارای دو رویداد مهم است، رویداد اولی دهمین همایش بین‌المللی ایمپلنت خلیج‌فارس است و دومین رویداد، هشتمین سمپوزیوم پژوهشی محققان جوان است که برای همکاران دندانپزشک و دستیاران رزیدنت و اساتیدی برگزار می شود که به تازگی به این رشته اضافه شده اند.
وی تاکید کرد: همچنین امسال آخرین پژوهش‌ها در زمینه های دندانپزشکی و جراحی فک و صورت را خواهیم داشت. شعار کنگره، جراحی با حداقل عوارض است. یعنی دوست داریم به سمتی برویم که تا حد امکان عوارض و مشکلاتی که بعد از جراحی‌های فک و صورت اتفاق می‌افتد، کمتر شود و یا در سایر کارهایی که مرتبط با این موضوع است مانند علم ایمپلنتولوژی یا کارهای دیگر، با حداقلی از این عوارض روبرو باشیم.
این متخصص جراحی دهان، فک و صورت، افزود: این کنگره تقریباً ۱۰ سال است که در همین تاریخ برگزار می‌شود که به‌صورت برند بین‌المللی در آمده است. همچنین در کنار این کنگره ما نمایشگاه جانبی داریم که مربوط به تجهیزات و لوازم پزشکی و دندانپزشکی است.
وی تاکید کرد: امسال مساحت نمایشگاه در ۴ هزار مترمربع است و ۹۰ شرکت مختلف داخلی و خارجی حضور خواهند داشت و امیدواریم بتوانیم میزبان خوبی برای شرکت‌کنندگان باشیم.
شریفی گفت: این کنگره دارای ۶ مهمان خارجی از کشورهای ایتالیا، هند، فرانسه و آلمان است که همگی از همکاران جراحان دهان فک و صورت هستند.
فلوشیپ جراحی ترمیمی افزود: در کنگره امسال نزدیک به ۱۰ جراحی زنده خواهیم داشت تا بتوانیم از این طریق آخرین متدها و تکنیک ها را به همکاران جوان ارائه بدهیم. در کنار این جراحی ها با کمک انجمن و قسمت علمی کنگره، تعدادی کارگاه‌های متنوع طراحی شده است تا همکاران جوان و دندانپزشکان بهره بیشتری ببرند و با علم روز دنیا و تکنیک های نوین این رشته آشنا شوند.
وضعیت شاخص DMF دندان‌های ایرانی‌ها به خصوص گروه سنی کودکان، بسیار بحرانی است و متأسفانه این کودکان با همین دندان‌های خراب، بزرگ می‌شوند. در همین حال، وضعیت سلامت دندان‌های سالمندان کشور نیز بغرنج است. غافل از اینکه عوارض دندان‌های خراب، می‌تواند کل سیستم بدنی و جسمانی فرد را تهدید کند و عامل بروز بیماری‌هایی بعضاً خطرناک شود. از همین رو، لازم است که برنامه‌های بهداشت دهان و دندان در کشور، با شدت و قوت بیشتری برای دو گروه سنی کودکان و سالمندان، اجرا شود.
علی رضا زالی رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، به تشریح وضعیت سلامت دندان‌های ایرانی‌ها پرداخت و گفت: متأسفانه در بحث دندانپزشکی، با دو چالش بزرگ سنی در کشور مواجه هستیم.
وی، کودکان و سالمندان را مورد اشاره قرار داد و افزود: نکته‌ای که نباید فراموش کرد، این است که اقدامات مراقبتی و بهداشتی در سنین کودکی، آثار دیرپا دارد. یعنی اگر بتوانیم از سلامت دندان‌های کودکان مراقبت کنیم، می‌توان بخش زیادی از مشکلات دندانی را مرتفع کند.
زالی، در عین حال از وضعیت شاخص DMF دندان‌های ایرانی ابراز نگرانی کرد و گفت: آمارها نگران کننده است، به خصوص این وضعیت در بین کودکان ۶ تا ۱۲ سال، نگران کننده تر است.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، با اشاره به نزول شاخص DMF دندان‌های ایرانی‌ها در مناطق غیر برخوردار کشور، افزود: باید یک برنامه ملی برای حمایت از سلامت دندان‌های کودکان زیر ۶ سال و ۶ تا ۱۲ سال تدوین شود.
زالی با انتقاد از نگاه سنتی به دندان‌های شیری، گفت: این نگاه باید تغییر کند که دندان‌های شیری کودکان اهمیت ندارد. زیرا، سالم ماندن دندان‌های شیری به سلامت دندان‌های دائمی کمک می‌کند.
وی در ادامه به وضعیت سلامت جمعیت سالمند کشور اشاره کرد و افزود: متأسفانه کیفیت زندگی سالمندان ایرانی مطلوب نیست و به رغم اینکه سن امید به زندگی در کشور بالا رفته است، اما کیفیت زندگی در دوره سالمندی مطلوب نیست. به طوری که وقتی افراد به ۵۶ سالگی می رسند، با انواع مشکلات متعدد جسمی و روانی مواجه می‌شوند که زندگی آنها را تحت الشعاع قرار می‌دهد.
زالی، خدمات دندانپزشکی در دوران سالمندی را مورد اشاره قرار داد و گفت: سالمندان ما مثل کودکان، از دندان‌های سالمی برخوردار نیستند و همین مسئله به کیفیت زندگی آنها آسیب می‌زند.
وی ادامه داد: یکی از معضلات دوران سالمندی، مصرف بالای دارو در این دوره از زندگی است که مشکلاتی را به دنبال دارد. ضمن اینکه موضوع پوکی استخوان نیز چالش دیگری در سالمندی است که زنان سالمند را بیشتر تهدید می‌کند.
زالی افزود: ما نمی‌توانیم به مشکلات استخوانی افراد بی توجه باشیم وقتی قرار است ایمپلنت استفاده کنند.رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، به چالش بزرگ تخریب فکی در میانسالی و کهنسالی اشاره کرد و گفت: آنچه مسلم است، با این استراتژی که هر چه بیشتر فارغ التحصیل دندانپزشکی داشته باشیم و دانشکده‌های دندانپزشکی را افزایش دهیم، می‌توان شاخص سلامت دهان و دندان را بالا برد، راه به جایی نمی بریم و این استراتژی غلطی است که در سال‌های گذشته در پیش گرفته شد.
زالی، مقوله پیشگیری را مورد تاکید قرار داد و افزود: تنها راهکار موفق در کاهش خرابی دندان‌ها، مراقبت‌های بهداشتی از دندان‌ها در دوران کودکی است تا این افراد با دندان‌های سالم به دوران جوانی و بزرگسالی پا بگذارند.